Czy należy mi się przedłużenie renty?

Czy student powtarzający ostatni rok ma prawo do renty rodzinnej?

Art. 68 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych określa przesłanki, które muszą być spełnione przez dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, aby mogły otrzymać rentę rodzinną.

W niniejszej sprawie znaczenie będzie miał art. 68 ust. 2, który stanowi, że jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów. Przepis ten stanowi wyjątek od zasady, że renta rodzinna przysługuje do ukończenia przez dziecko 16 lat, a po osiągnięciu tego wieku, do ukończenia nauki w szkole, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 roku życia.

Wykładnia celowościowa i funkcjonalna art. 68 ust. 2 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przemawia za możliwością wyjątkowego przedłużenia prawa do renty rodzinnej tylko tym studentom, którym brakuje już niewiele miesięcy do zdobycia dyplomu wyższych studiów, a pozbawienie ich w tym krótkim okresie prawa do renty rodzinnej mogłoby doprowadzić do zaniechania dalszej nauki i zaprzepaszczenia kilkuletnich starań, zmierzających do uzyskania wyższych kwalifikacji zawodowych i możliwości zatrudnienia zgodnej z ich poziomem – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 marca 2011 r., II UK 303/10 (Lex nr 1130902).

Aktualne orzecznictwo zarówno Sądu Najwyższego, jak i sądów powszechnych zwraca uwagę, że decydujące znaczenie – w zakresie ustalania, na którym roku studiów studiuje dany student, kiedy rok akademicki rozpoczyna się i kończy – posiada regulamin uczelni.

Stanowisko, że określenie ostatniego roku studiów wyższych dla celów przedłużenia prawa do renty rodzinnej następuje na podstawie postanowień regulaminu studiów obowiązującego w konkretnej szkole wyższej, Sąd Najwyższy zajął już w wyroku z dnia 28 października 2003 r. (sygn. II UK 138/03, OSNP 2204/15/271).

Z kolei w wyroku z dnia 19 kwietnia 2006 r. (II UK 134/05, LEX nr 1001297) Sąd Najwyższy stwierdził, że wprawdzie regulamin studiów nie ma charakteru normatywnego to jednak musi być uznany za akt prawny konkretyzujący i uściślający znaczenie sformułowania „ostatni roku studiów w szkole wyższej”, zawartego w art. 68 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym, kwestia organizacji studiów należy do uczelni.

W związku z tym ustalenie daty, w której dziecko pobierające rentę rodzinną było na ostatnim roku studiów w rozumieniu art. 68 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach, następuje na podstawie wpisu na ostatni rok studiów, dokonanego w oparciu o regulamin obowiązujący uczelnię. W regulaminie określa się również indywidualny tok studiów, w którym daty rozpoczęcia i ukończenia poszczególnych semestrów i lat studiów nie muszą zbiegać się z datami obowiązującymi ogół studentów. W każdym wypadku regulamin uczelni decyduje o tym, na którym roku studiów kształci się student.

Zobacz również: Renta rodzinna a obrona pracy licencjackiej

Zakończenie studiów a renta rodzinna

Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 23 lutego 2017 r. (sygn. akt III AUa 1758/16) stwierdził, iż „data zakończenia ostatniego roku studiów, o której mowa w art. 68 ust. 2 u.e.r.f.u.s., nie jest tożsama z datą ukończenia studiów. Czym innym jest termin zakończenia ostatniego roku akademickiego, a czym innym termin ukończenia studiów. W zależności od postanowień regulaminu studiów obowiązujących na konkretnej uczelni termin zakończenia ostatniego roku studiów może nie pokrywać się i co do zasady nie pokrywa się z terminem ukończenia studiów. Przepis art. 68 ust. 2 u.e.r.f.u.s. stanowiący o przedłużeniu prawa do renty rodzinnej w przypadku dziecka, które osiągnęło 25 lat życia, wyraźnie odwołuje się do pojęcia ostatniego roku studiów w szkole wyższej. Nie ulega zatem wątpliwości, że wykładnia przedmiotowego przepisu odwołująca się do terminu ukończenia studiów jest nieprawidłowa”.

Przedstawiona interpretacja znajduje potwierdzenie w orzecznictwie innych sądów apelacyjnych, tytułem przykładu można przywołać wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20 listopada 2003 r. (III AUa 1130/03, LEX nr 193490), w którym to sąd wyraził pogląd, zgodnie z którym „dla oceny prawa ubezpieczonego do renty rodzinnej po ukończeniu przezeń 25 roku życia w trakcie ostatniego roku studiów, wobec treści art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, bez znaczenia pozostaje, czy i kiedy dokonał on obrony pracy magisterskiej oraz czy i kiedy odebrał dyplom ukończenia wyższych studiów, bowiem norma ta traktuje wyłącznie o zakończeniu ostatniego roku studiów”.

Również w wyroku z dnia 23 października 2008 r. (III AUa 1857/07, Biul. SAKa 2009/3/39) Sąd Apelacyjny w Katowicach stwierdził, że w sytuacji określonej w art. 68 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przedłużenie okresu pobierania renty rodzinnej następuje wyłącznie do zakończenia ostatniego roku studiów. Decyzja dziekana uczelni wyższej wydłużająca ubezpieczonemu termin do złożenia pracy magisterskiej nie przedłuża ostatniego roku studiów.

Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 24 października 2013 r. (III AUa 431/13, LEX nr 1388839) wyjaśnił, iż „przepis art. 68 ust. 2 u.e.r.f.u.s., stanowiący lex specialis wobec ust. 1 pkt 2 tego przepisu stanowi, że jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów. Ponad wszelką wątpliwość należy więc stwierdzić, że cytowana norma nie posługuje się pojęciem zakończenia studiów, czy też programowego zakończenia nauki w szkole wyższej. (…) fakt uzyskania zgody dziekana na przedłużenie terminu do obrony pracy magisterskiej, pozostaje bez znaczenia, bowiem decyzja dziekana, choć umożliwiła obronę pracy magisterskiej poza terminem ukończenia roku studiów, nie przedłużyła owego ostatniego roku studiów, który upłynął już po dacie ukończenia 25. roku życia. Zakończenie (programowe ukończenie) nauki w szkole ma niewątpliwie znaczenie przy ocenie prawa do renty rodzinnej, jednak tylko w warunkach art. 68 ust. 1 pkt 2 omawianej ustawy, czyli dla kontynuujących naukę osób uprawnionych do renty rodzinnej, w wieku powyżej 16, a poniżej 25 lat”.

Analogiczną argumentację odnajdujemy w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 czerwca 2015 r. (III AUa 1177/14, LEX nr 1755194) oraz w wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 16 września 2015 r. (III AUa 210/15, LEX nr 1798595).

Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 23 lutego 2017 r., zwraca również uwagę na odmienność pojęć użytych przez ustawodawcę w art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który stanowi o ukończeniu nauki w szkole oraz w stanowiącym lex specialis wobec tej normy art. 68 ust. 2 ustawy, który operuje pojęciem zakończenia ostatniego roku studiów w szkole wyższej. W ocenie Sądu Apelacyjnego posłużenie się tymi dwoma różnymi sformułowaniami jednoznacznie wskazuje na intencję ustawodawcy odmiennego traktowania sytuacji faktycznych objętych tymi normami.

Zobacz również: Do kiedy renta rodzinna po ukończeniu studiów?

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼