Indywidualne porady prawne
Autor: Małgorzata Zegarowicz-Sobuń
Mam 39 lat, jestem rencistą socjalnym. Niedawno zmarł mój ojciec. Czy przysługuje mi prawo do renty rodzinnej? Jeśli tak, czy oznaczałoby to zawieszenie wypłaty z tytułu renty socjalnej? Czy oba świadczenia można ze sobą łączyć? Jaka jest wysokość renty rodzinnej? Jakie dokumenty muszę przedłożyć?
Ustawa o rencie socjalnej z dnia 27 czerwca 2003 r. (Dz. U. 2013 r., poz. 982 j.t.) wyłącza możliwość pobierania renty socjalnej oraz świadczeń wymienionych w art. 7 ustawy: emerytury, uposażenia w stanie spoczynku, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej lub świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych, renty strukturalnej, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.
Natomiast w przypadku prawa do renty socjalnej oraz prawa do renty rodzinnej możliwe jest ustalenie uprawnień zarówno do jednego, jak i drugiego świadczenia, co oznacza, że osoba pobierająca rentę socjalną może pobierać także rentę rodzinną. Jednakże renta socjalna nie będzie przysługiwać, jeżeli kwota renty rodzinnej przekracza 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. (od 1 marca 2018 r. kwota ta to 1029,80 zł, a więc 200% to kwota 2059,60 zł).
Niestety istnieje jedno ograniczenie przewidziane w art. 9 ustawy: „w przypadku zbiegu uprawnień do renty socjalnej z uprawnieniem do renty rodzinnej kwota renty socjalnej ulega takiemu obniżeniu, aby łączna kwota obu świadczeń nie przekraczała 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Kwota obniżonej renty socjalnej nie może być niższa niż 10% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Skoro już wiadomo, że ustawa o rencie socjalnej nie wyłącza pobierania obydwu świadczeń, trzeba zbadać Pana uprawnienie do pobierania renty rodzinnej.
Zobacz również: Zwolnienie lekarskie dla opiekuna osoby niepełnosprawnej
Zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z FUS, renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń oraz uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.
Jest Pan osobą pobierającą rentę socjalną, a zatem zgodnie z art. 68 pkt 3 ustawy – dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie do ukończenia 16 lat bądź do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia.
Jeżeli zatem Pana tata miał ustalone prawo bądź spełniał warunki do pobierania jakiegokolwiek świadczenia określonego powyżej, to będzie Pan osobą uprawnioną do renty rodzinnej.
Zgodnie z art. 73 wysokość renty rodzinnej jest pochodną świadczenia zmarłego i jest uzależniona od ilości osób uprawnionych. Dla jednej osoby uprawnionej będzie to 85%, dla dwóch 90%, a dla trzech lub więcej osób uprawnionych – 95% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu.
Kwotą świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu, będzie kwota odpowiednio obliczonej na podstawie ustawy emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Jeżeli osób uprawnionych do renty rodzinnej jest co najmniej dwie, to zgodnie z art. 74 wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, która podlega podziałowi na równe części między uprawnionych.
Zobacz również: Zawieszenie renty rodzinnej
Kwota najniższej gwarantowanej renty rodzinnej od 1 marca 2018 r. to również 1029,80 zł.
Niezbędne dokumenty należy złożyć najlepiej do końca miesiąca następnego po miesiącu zgonu, bowiem prawo do renty rodzinnej przysługiwać będzie wtedy od dnia śmierci. Jeżeli wniosek zostanie złożony później, to prawo do świadczenia zostanie ustalone od miesiąca zgłoszenia wniosku.
Wymagane dokumenty są uzależnione od tego, czy osoba zmarła pobierała jakieś świadczenie, np. emeryturę, czy renta rodzinna związana jest z wypadkiem przy pracy osoby zmarłej. Jeżeli przykładowo Pana tata pobierał rentę bądź emeryturę, to niezbędnymi dokumentami są formularz wniosku o rentę rodzinną (dostępny na stronie internetowej ZUS bądź w każdej jednostce ZUS) oraz:
Na Panu jako na osobie pobierającej rentę socjalną, na mocy art. 9 ust. 3 ustawy o rencie socjalnej, ciąży obowiązek powiadomienia jednostki organizacyjnej Zakładu o posiadaniu uprawnień do renty rodzinnej oraz socjalnej.
Do wniosku o rentę rodzinną po osobie, która nie miała ustalonego prawa do świadczenia – oprócz dokumentów wskazanych powyżej, należy dołączyć:
Zobacz również: Zbieg renty socjalnej i rodzinnej
Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼
Indywidualne porady prawne
Zapytaj prawnika