Gdzie dowiedzieć się o zaległych składkach ZUS?

Wyjazd za granicę i niewyrejestrowanie działalności gospodarczej

Z Pani korespondencji wynika, że w pewnym momencie prowadzenia działalności gospodarczej postanowiła Pani wyjechać za granicą i tam też pozostała. Działalność gospodarcza nie została jednak wyrejestrowana, w związku z tym należy założyć, że ZUS nalicza stale obowiązkowe składki z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Na dzisiaj zapewne zalęgłość jest niemała, ale nie zna Pani jej wysokości.

Zaległości w opłacaniu składek w ZUS

No cóż, namawiałabym Pani do podjęcia kroków w celu jak najszybszej likwidacji działalności, która faktycznie już nie funkcjonuje. Nie trzeba obawiać się aresztu, jeżeli nie ściga Pani żaden wyrok sądowy nakładający grzywnę za unikanie płacenia składek ZUS. Być może nawet ZUS nie wszczął jeszcze postępowania o zapłatę zaległości składkowych, ale tego należałoby się dowiedzieć na miejscu w Polsce. Niemniej jednak, jeżeli z różnych powodów nie chce Pani sama podjąć się wyjaśnienia swoich pozostawionych w Polsce spraw, to proszę pomyśleć o wyznaczeniu zaufanej osoby jako pełnomocnika. Gorąco do tego namawiam, ponieważ sytuacja, jaką Pani opisała w pytaniu, jest niekorzystna i należałoby ją wyjaśnić w ZUS, ponieważ im dłużej będzie Pani zwlekała, tym większa będzie zaległość i odsetki do zapłacenia związane z tą zaległością. Trzeba też pamiętać, że w razie nieopłacenia składek ZUS może wymierzyć Pani dodatkową opłatę do wysokości 100% nieopłaconych składek.

Zobacz również: Czynny żal jak napisać?

Jak zlikwidować działalność gospodarczą?

W pierwszej kolejności należałoby jednak doprowadzić do likwidacji działalności, zatem w tym celu udać się do:

• Urzędu gminy (miasta) – złożony wniosek o wykreślenie z CEIDG (osobiście lub listem poleconym – w przypadku przesłania wniosku listem poleconym powinien być on opatrzony własnoręcznym podpisem wnioskodawcy, potwierdzonym przez notariusza), powinien zawierać oznaczenie przedsiębiorcy (imię i nazwisko, nazwa firmy, PESEL), adres zamieszkania, przedmiot i miejsce wykonywania działalności, datę zakończenia oraz numer ewidencyjny. Następnie w ciągu 14 dni od zgłoszenia organ ewidencyjny jest zobowiązany dostarczyć zaświadczenie o wykreśleniu z ewidencji. Jest ono bezpłatne.
• Urzędu skarbowego – należy złożyć pismo informujące o likwidacji działalności.
• Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – składa się wniosek o wyrejestrowanie z obowiązku płacenia składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.
• Urzędu statystycznego – wniosek o usunięcie z Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej, w skrócie REGON.

Co prawda na złożenie wyżej wymienionych wniosków jest określony termin od daty zaprzestania działalności (7 lub 14 dni), jednak w tym przypadku lepiej późno niż wcale.

W zakresie składek ZUS należałoby się jednak udać do ZUS i wyjaśnić sytuacje, w której się Pani znalazła. Zawsze to lepiej samemu podjąć pierwszemu inicjatywę niż czekać, aż ZUS nas zacznie „ścigać”, ponieważ w ten sposób można uniknąć dodatkowej opłaty, o której wspominałam wyżej (100% zaległych składek).

Może też Pani wnieść pismo z prośbą o wskazanie Pani zobowiązań wobec ZUS. Zapewne przy tej okazji zostanie wszczęte postępowanie w sprawie nieopłaconych składek, zakończone stosowna decyzją.

Wystąpienie dłużnika o umorzenie lub rozłożenie na raty zobowiązań wobec ZUS

Mając już czarno na białym wysokość Pani zobowiązań wobec ZUS, można się zacząć starać o ich umorzenie (tylko dla orłów) lub rozłożenie na raty (to już bardziej możliwe).

Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych wymaga spełnienia kilku istotnych warunków dla wystąpienia o umorzenie zobowiązań składkowych. Zgodnie z art. 28 ustawy „należności z tytułu składek mogą być umarzane tylko w przypadku ich całkowitej nieściągalności. Zgodnie z postanowieniami ustawy, całkowita nieściągalność zachodzi, gdy:

1. dłużnik zmarł nie pozostawiając żadnego majątku lub pozostawił ruchomości nie podlegające egzekucji albo pozostawił przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza kwoty stanowiącej trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia i jednocześnie brak jest następców prawnych oraz nie ma możliwości przeniesienia odpowiedzialności na osoby trzecie,
2. sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika lub umorzył postępowanie upadłościowe z określonych przyczyn,
3. nastąpiło zaprzestanie prowadzenia działalności przy jednoczesnym braku majątku, z którego można egzekwować należności, następców prawnych, możliwości przeniesienia odpowiedzialności na osoby trzecie w rozumieniu przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa,
4. nie nastąpiło zaspokojenie należności w zakończonym postępowaniu likwidacyjnym,
5. wysokość nieopłaconej składki nie przekracza kwoty kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym,
6. naczelnik urzędu skarbowego stwierdził brak majątku, z którego można prowadzić egzekucję,
7. jest oczywiste, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwot przekraczających wydatki egzekucyjne.

Zasady i warunki umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne płatników

Natomiast zasady i warunki umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne płatników określone zostały w rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i ubezpieczeń Społecznych z dnia 31 lipca 2003 roku w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne (dalej: rozporządzenie). Zgodnie z tym rozporządzeniem „Zakład Ubezpieczeń Społecznych może umorzyć należności z tytułu składek, jeżeli zobowiązany wykaże, że ze względu na stan majątkowy i sytuację rodzinną nie jest w stanie opłacić tych należności, ponieważ pociągnęłoby to zbyt ciężkie skutki dla zobowiązanego i jego rodziny, w szczególności w przypadku:

• gdy opłacenie należności z tytułu składek pozbawiłoby zobowiązanego i jego rodzinę możliwości zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych,
• poniesienia strat materialnych w wyniku klęski żywiołowej lub innego nadzwyczajnego zdarzenia powodujących, że opłacenie należności z tytułu składek mogłoby pozbawić zobowiązanego możliwości dalszego prowadzenia działalności,
• przewlekłej choroby zobowiązanego lub konieczności sprawowania opieki nad przewlekle chorym członkiem rodziny, pozbawiającej zobowiązanego możliwości uzyskiwania dochodu umożliwiającego opłacenie należności.

Rekomendowałabym Pani wystąpienie o umorzenie zobowiązań składkowych wobec ZUS-u, podnosząc argument daty, w której rzeczywiście zaprzestała Pani prowadzenia działalności gospodarczej, ponieważ powinno to mieć dla Pani sprawy kapitalne znaczenie. Nie osiągając bowiem żadnych dochodów z działalności, która de facto nie była prowadzona, nie miała Pani środków na opłacanie składek ZUS. Zatem w chwili obecnej zmuszona byłaby Pani płacić zaległe składki za okres, kiedy rzeczywiście nie prowadziła Pani działalności gospodarczej. Powyższy stan wynika jedynie z niedochowania należytej staranności przy zamykaniu działalności gospodarczej i niewyrejestrowania jej z CEIDG. Nadto proszę także podnieść, że po rzeczywistym zaprzestaniu prowadzenia działalności nie korzystała Pani ze świadczeń zdrowotnych z tytułu prowadzonej działalności, nie miała Pani bowiem świadomości obowiązku uiszczania składek. Dobrze tez byłoby się podeprzeć jakimś dowodem, iż w ostatnim okresie, w którym nie prowadziła Pani działalności, przebywała za granicą. Ostatnie orzecznictwo NSA byłoby tu dla Pani pomocne, ponieważ sądy wskazują, że ZUS, wyznaczając zaległe składki do zapłaty, nie może się opierać wyłącznie na CEIDG, skąd działalności nie wyrejestrowano, ale winien wskazać, że faktycznie działalność gospodarcza za okres wymiaru tych składek była prowadzona np. poprzez składane roczne zeznanie [podatkowe. To znaczy, że w swoim piśmie winna tez Pani zaznaczyć, iż wobec pobytu za granicą nie rozliczała się z działalności w Polsce, ewentualnie przedstawić PIT-y za ten okres.

Ponadto proszę pamiętać, że 15 stycznia 2013 r. weszła ustawa abolicyjna. Możliwość złożenia wniosku o umorzenie zaległości względem ZUS-u z tytułu abolicji przysługuje osobom, które w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 28 lutego 2009 r. podlegały obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Osoby uprawnione mogą złożyć stosowny wniosek w terminie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, czyli od 15 stycznia tego roku. Ci, którzy po wejściu w życie ustawy otrzymają od ZUS-u decyzję o podleganiu obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu, wysokości zadłużenia z tytułu składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne za okres 10 lat lub przeniesieniu odpowiedzialności na spadkobiercę (lub osobę trzecią), mogą złożyć wniosek w ciągu 12 miesięcy od uprawomocnienia się tej decyzji, chyba że termin 24 miesięcy jest w ich przypadku dłuższy – wówczas wniosek mogą składać aż do 15 stycznia 2015 r. Warunkiem umorzenia należności jest nieposiadanie na dzień wydania decyzji o umorzeniu należności niepodlegających umorzeniu za wyjątkiem należności z tytułu składek za okres do 31 grudnia 1998 r.

A zatem aby skorzystać z ustawy abolicyjnej, musi Pani działalność zamknąć i nie mieć zadłużenia za okres nieobjęty abolicją (wniosek o umorzenia na podstawie wyżej opisanej).

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼