Kontrola z ZUS i zakwestionowanie umowy o dzieło

Czy ZUS może nakazać przekwalifikować umowy o dzieło na umowy-zlecenia lub umowy o pracę?

Skoro na razie była tylko kontrola, to jej efektem będą wnioski końcowe oraz być może nakazanie zapłaty składek na ubezpieczenie.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych prawdopodobnie nakaże przekwalifikować umowy o dzieło na umowy-zlecenia lub umowy o pracę. Przekształcenie umów spowoduje konieczność zapłaty składek na ubezpieczenie z tego tytułu. W konsekwencji zostanie na Pana nałożony obowiązek uregulowania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy, w trybie i na zasadach jak dla zaległości podatkowych.

Składki są za miesiące, w jakich zawarta była umowa o dzieło (a wg ZUS być może zlecenie lub o pracę). Są to miesiące powstania zobowiązania. A termin zapłaty składek to 15 dzień następnego miesiąca. Zatem od 16 dnia następnego miesiąca powstała zaległość.

Za zobowiązania budżetowe, w tym np. nakaz ZUS powstały w wyniku kontroli i oskładkowania umów o dzieło, odpowiada Pan jako płatnik składek do pełnej wysokości (w tym także majątkiem prywatnym).

Kogo dotyczy obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne i rentowe?

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej „ustawy o sus”)– obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia (zwanymi dalej „zleceniobiorcami”), oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4. Z kolei art. 12 ust. 1 ustawy o sus wskazuje, że obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, zaś art. 13 pkt 2 mówi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne w następujących okresach osoby wykonujące pracę nakładczą oraz zleceniobiorcy – od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.

Zobacz również: Czy zwolnienie od psychiatry podlega kontroli?

Istota umowy o dzieło

Umowa o dzieło zawierana jest pomiędzy zlecającym wykonanie dzieła i przyjmującym zlecenie wykonania dzieła. Przedmiotem umowy o dzieło muszą być czynności dające konkretny, namacalny rezultat – zarówno materialne, np. wykonanie przedmiotu, przerobienie, a także naprawa przedmiotów już istniejących, jak i niematerialne, np. zaprojektowanie strony WWW. W ramach umowy o dzieło jej wykonawca odpowiada za rezultat swojej pracy.

Na czym polega umowa - zlecenie?

Umowa zlecenie zobowiązuje przyjmującego zlecenie do dokonania określonej czynności prawnej (świadczenia usług, inne działania), w zamian za określone świadczenie. Wykonawca umowy zlecenia nie jest ostatecznie odpowiedzialny za jej efekt. Założeniem takiej umowy jest, że jej wykonawca powinien wykonać ją osobiście i z należytą starannością. W przypadku umowy zlecenia zleceniobiorca zobowiązuje się do należytego wykonania czynności zawartej w umowie, nie biorąc odpowiedzialności za jej ostateczny efekt.

Z orzeczeń sądowych wynika, że takie czynności, jak np.: ochrona obiektu, sprzątanie – czyszczenie, montaż okien, opieka nad podopiecznym, rehabilitacja chorych, wycinanie samosiewów, koszenie, nie mogą być przedmiotem umowy o dzieło. Rzecznik zwraca uwagę na to, że podobnych kontraktów nie można również zawierać z wykładowcami, co potwierdza wyrok Sądu Najwyższego z 28 sierpnia 2014 r. sygn. akt II UK 12/14).

Przedmiotem umowy o dzieło jest przyszły, z góry określony, samoistny, materialny lub niematerialny, lecz ucieleśniony, obiektywnie osiągalny i (w danych warunkach) pewny rezultat pracy i umiejętności przyjmującego zamówienie, którego charakter nie wyklucza możliwości zastosowania przepisów o rękojmi za wady. Przedstawiony zespół cech konstytutywnych występować musi łącznie.

Tym samym istotą umowy o dzieło jest osiągnięcie określonego rezultatu, co odróżnia ją od umowy zlecenia (art. 734 i następne K.c.) oraz od umowy o świadczenie usług (art. 750 K.c.). Z kolei umowa o świadczenie usług jest umową starannego działania, a zatem jej celem jest wykonywanie określonych czynności, które nie muszą zmierzać do osiągnięcia rezultatu.

Kontrola ZUS i zakwestionowanie umowy o dzieło

Po zakończeniu czynności kontrolnych ZUS sporządza protokół pokontrolny, w dwóch egzemplarzach. Jeden z nich zostanie doręczony Panu jako płatnikowi składek. Protokół jest odzwierciedleniem przebiegu kontroli ZUS i znajdzie się w nim opis stanu faktycznego oraz przywołane zostaną przepisy, które zdaniem ZUS zostały naruszone.

Sam protokół kontroli nie podlega zaskarżeniu, nie można się też od niego odwołać. Jednak zgodnie z pouczeniem, które powinno być w protokole kontroli, jako płatnik może Pan złożyć pisemne zastrzeżenia do ustaleń dokonanych w toku postępowania. Powinien Pan w nich wskazać, z którymi spośród ustaleń kontroli się nie zgadza, oraz wskazać dowody na poparcie swojego stanowiska. Ma Pan na to 14 dni od daty doręczenia protokołu kontroli.

Po otrzymaniu zastrzeżeń inspektor kontroli musi się do nich ustosunkować w formie pisemnej. Może się nie zgodzić z zastrzeżeniami, przyjąć je lub przyjąć część z nich, a część uznać za bezzasadne. Odpowiedzi na zastrzeżenia ZUS udziela obecnie w formie aneksu do protokołu kontroli. Zostaje w nim określone stanowisko kontrolującego wobec zarzutów podniesionych przez płatnika – może on uznać zastrzeżenia za uzasadnione w całości, w części lub nie uwzględnić ich w ogóle. Aneks do protokołu stanowi integralną część dokumentacji pokontrolnej.

Zobacz również: Wycofanie wniosku A1 ZUS

Jak odwołać się od decyzji ZUS-u?

Jeżeli Pana zastrzeżenia do protokołu nie zostaną uwzględnione, a Pan nadal nie będzie się zgadzał z protokołem pokontrolnym – ZUS wyda decyzję, dotyczącą spornych kwestii, ustalającą podleganie ubezpieczeniom, właściwą – zdaniem ZUS – podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne lub prawidłowe wysokości rozliczonych przez płatnika świadczeń.

Od wydanej decyzji przysługuje Panu jako płatnikowi środek odwoławczy w postaci odwołania do sądu. Tryb odwoławczy od decyzji Zakładu reguluje art. 83 ust. 2 ustawy o sus. Przewiduje on odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, za pośrednictwem terenowej jednostki ZUS, która wydała sporną decyzję. Odwołanie składa się w dwóch egzemplarzach, w terminie jednego miesiąca od dnia doręczenia decyzji.

Jeżeli na tym etapie ZUS uzna zasadność odwołania, wówczas uchyli lub zmieni sporną decyzję. Jeżeli nie uczyni tego – sprawa trafi do sądu.

Zobacz również: Chorobowe na umowie zlecenie

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼