Praca i działalność gospodarcza podczas urlopu macierzyńskiego

Urlop macierzyński/ojcowski

Urlop macierzyński/ojcowski nie jest tożsamy z okresem pobierania zasiłku macierzyńskiego. Urlop macierzyński/ojcowski jest okresem, w którym pracownik jest ustawowo zwolniony od obowiązku świadczenia pracy i przysługuje mu zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku. Zasiłek macierzyński przyznawany jest również za okres urlopu rodzicielskiego.

Jednak prawo do urlopu macierzyńskiego/ojcowskiego posiadają wyłącznie pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, a zasiłek macierzyński przysługuje osobie podlegającej ubezpieczeniu chorobowemu. Czyli z zasiłku macierzyńskiego/ojcowskiego mogą korzystać również zleceniobiorcy lub osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. 

Urlop rodzicielski – świadczenie

Urlop rodzicielski można wykorzystać bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego/ojcowskiego. W przypadku tego urlopu, pracownikowi przysługuje zasiłek macierzyński – w wysokości 80% podstawy wymiaru lub w wysokości 100% w pierwszych 6 tygodniach rodzicielskiego, a w pozostałej jego części 60%.

W trakcie urlopu macierzyńskiego/ojcowskiego i rodzicielskiego jest kilka możliwości wykonywania pracy. W przepisach Kodeksu pracy nie ma żadnego przepisu, który zakazywałby pracy, ale z pewnymi ograniczeniami.

W czasie trwania urlopu macierzyńskiego nie jest możliwe wykonywanie pracy u aktualnego pracodawcy, który udzielił urlopu macierzyńskiego/ojcowskiego. Inaczej jest natomiast w przypadku urlopu rodzicielskiego.

Praca podczas urlopu rodzicielskiego

Kodeks pracy, ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r., a konkretnie art. 1821e, wprost dopuszcza możliwość podjęcia pracy zarobkowej w okresie urlopu rodzicielskiego, z zachowaniem prawa do otrzymywania zasiłku macierzyńskiego.

Artykuł 1821e. stanowi:

„§ 1. Pracownik może łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku urlopu rodzicielskiego udziela się na pozostałą część wymiaru czasu pracy.
§ 2. W przypadku, o którym mowa w § 1, podjęcie pracy następuje na pisemny wniosek pracownika, składany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy. Do wniosku dołącza się dokumenty określone w przepisach wydanych na podstawie art.186–8a. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. O przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku pracodawca informuje pracownika na piśmie”.

Podjęcie pracy w przypadku urlopu rodzicielskiego jest możliwe w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, Wówczas wymiar urlopu rodzicielskiego wydłuża się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej na rzecz pracodawcy. Dodatkowo, w tym okresie pracownik jest chroniony przed rozwiązaniem umowy o pracę. Ale uzyskiwanie dochodów z pracy wpłynie na proporcjonalne pomniejszenie wysokości otrzymywanego zasiłku macierzyńskiego. 

Możliwa jest też praca u innego pracodawcy. Kodeks pracy nie przewiduje żadnych ograniczeń, nawet w zakresie wymiaru etatu.

Otwarcie działalności gospodarczej

Pana najbardziej interesuje jednak praca przy pobieraniu zasiłku na własnej działalności gospodarczej.

Ponownie należy poszukać ewentualnych zakazów w Kodeksie pracy. Analizując zapisy tej ustawy, nie znajdziemy żadnych ograniczeń w tym zakresie. Osoba pobierająca zasiłek może legalnie podejmować tego rodzaju aktywność, zarówno prowadząc własną działalność gospodarczą, jak i wykonując działania na podstawie umów cywilnoprawnych takich jak umowy zlecenia lub umowy o dzieło. I co ważne – uzyskiwanie wynagrodzenia z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej lub z tytułu umów cywilnoprawnych nie wpływa w żaden sposób na wysokość otrzymywanego zasiłku macierzyńskiego, Czyli będzie on wypłacany w pełnej wysokości. Podejmując, taki sposób wykonywania pracy nie ma również żadnych ograniczeń czasowych.

Jeśli nie naruszy Pan żadnego postanowienia zawartej z pracodawcą umowy o pracę i o zakazie konkurencji, nie będzie podstaw do ewentualnego zwolnienia dyscyplinarnego. Pan nawet nie musi informować swojego dotychczasowego pracodawcy o podjęciu dodatkowego zatrudnienia. Nie musi też informować nowego pracodawcy o fakcie przebywania na urlopie macierzyńskim/ojcowskim.

Tym samym ciężko byłoby nawet nowemu pracodawcy uzyskać informację, iż osoba przebywa na urlopie macierzyńskim. 

Podjęcie dodatkowej pracy w trakcie urlopu macierzyńskiego/ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego nie powoduje utraty przyznanego zasiłku bądź zmniejszenia jego wysokości, niezależnie od liczby przepracowanych godzin bądź wysokości uzyskanego wynagrodzenia. Prawo do pobierania zasiłku przysługuje przez cały okres tego urlopu, o który zawnioskowała osoba uprawniona, i nie jest uzależnione od spełnienia dodatkowych warunków, w tym w postaci nieuzyskiwania dodatkowych wynagrodzeń.  

Składki ZUS

Warto również zaznaczyć, że art. 9 ust. 1d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, że jeśli osoba pobierająca zasiłek pozostaje jednocześnie w stosunku pracy (z innym pracodawcą niż ten, który udzielił urlopu macierzyńskiego/rodzicielskiego), podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu z obu tytułów. Zgodnie z tym, gdy osoba w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego podejmie dodatkowe zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, to od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania podlega powyższym ubezpieczeniom zarówno z tytułu pobierania tego zasiłku, jak i z umowy o pracę.

Jeśli natomiast łączy się urlop macierzyński (rodzicielski) z wykonywaniem umowy zlecenia czy to ze swoim pracodawcą, czy innym podmiotem, podlega się obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu wyłącznie z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Z umowy zlecenia podlega się tylko pod ubezpieczenie zdrowotne, jeśli zasiłek macierzyński jest wypłacany z podstawy równej płacy minimalnej lub wyższej.

Biorąc pod uwagę powyższe, może Pan, będąc na zasiłku, podjąć prace na podstawie prowadzonej działalności gospodarczej z innym podmiotem, oczywiście na naruszając postanowień zawartej umowy o prace i o zakazie konkurencji, nie tracąc zasiłku.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼