Przedawnienie niezapłaconych składek ZUS z działalności gospodarczej

Różne okresy przedawnienia należności na przestrzeni lat, zmiany w przepisach

Do końca 2011 r. obowiązywał okres przedawnienia składek ZUS wynoszący 10 lat. Kwestię przedawnienia należności z tytułu składek względem ZUS regulowały przepisy art. 24 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz. U. 2009 r. Nr 205, poz. 1585). Przepisy te uległy zmianie z dniem 1 stycznia 2003 r. (w brzmieniu powyższym) na podstawie przepisów ustawy z dnia 18 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, a która dwukrotnie wydłużyła okres przedawnienia. Termin przedawnienia zobowiązań z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne określony został w art. 24. ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Przepis ten stanowił, iż należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, z zastrzeżeniem ust. 5-5d. Dopiero po upływie tego okresu przedawniania należności te są umarzane, o ile wcześniej nie nastąpiło przerwanie biegu przedawnienia, np. poprzez:

• zawarcie umowy odraczającej termin płatności składek lub rozkładającej spłatę należności składkowych na raty na okres realizacji tej umowy;
• wszczęcie postępowania egzekucyjnego albo postępowania przed sądem – na okres trwania tego postępowania.

Zawieszenie biegu przedawnienia

Przez czynność egzekucyjną określoną przepisami ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, która zawiesza bieg przedawnienia, należy rozumieć co najmniej doręczenie upomnienia, w ślad za którym idą inne działania ZUS polegające na wystawieniu tytułu wykonawczego i skierowaniu go do egzekucji. Czynnością zmierzającą do ściągnięcia należności jest więc wystawienie tytułu wykonawczego przez właściwy organ. Jednak brak wiedzy dłużnika na temat tej czynności powoduje, że przesłanka ta nie może skutecznie zawiesić biegu przedawnienia (wyrok WSA w Warszawie z 9 grudnia 2009 r., V SA/Wa 1479/09). Należy pamiętać, że przy zawieszeniu następuje wstrzymanie obliczania biegu przedawnienia. Po zakończeniu okresu zawieszenia bieg ten jest kontynuowany. Można więc uznać, że zawieszenie biegu przedawnienia powoduje wydłużenie okresu przedawnienia.

Należy zaznaczyć, że prawo cywilne nie zabrania wierzycielowi dochodzenia względem dłużnika przedawnionego długu. Wierzyciel może więc kierować propozycję zapłaty lub uznania zobowiązania przeterminowanego.

Prawna możliwość żądania zapłaty składki od strony normatywnej określana jest mianem roszczenia. Powstanie, a następnie istnienie tego roszczenia nie oznacza jednak, że ZUS może zawsze skutecznie domagać się jego zapłaty. W szczególności, jeżeli żądanie takie zostało sformułowane po upływie wielu lat od dnia zapadalności składki ZUS. Takim argumentem przeciwko roszczeniom ZUS jest instytucja przedawnienia. Przedawnienie jest instytucją prawną, która ogranicza w czasie możliwość skutecznego dochodzenia roszczeń majątkowych wynikających ze stosunków cywilnoprawnych. Ustawodawca uznał bowiem, że nie ma uzasadnionych powodów, aby dbać o interes wierzyciela, który zachowuje się bezczynnie.

Podniesienie przez dłużnika zarzutu przedawnienia

Zasadniczy skutek prawny przedawnienia polega na tym, że po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko któremu przysługuje roszczenie (dłużnik), może uchylić się od jego zaspokojenia, podnosząc zarzut przedawnienia. Przedawnienie roszczenia uniemożliwia też dochodzenie przedawnionego roszczenia na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu (art. 405 i nast. K.c.), gdyż stanowiłoby to niedopuszczalne obejście przepisów prawa.

Skuteczne skorzystanie z zarzutu przedawnienia jest możliwe po zakończeniu biegu przedawnienia dla określonego roszczenia majątkowego.

Reasumując: w Pani sytuacji, przy spełnieniu ww. warunku, proponuję wystosować pismo do ZUS, w którym podniesie Pani zarzut przedawnienia w stosunku do ich roszczeń (składek za okres od – do) wobec nieotrzymania przez Panią tytułów wykonawczych obejmujących te należności. Proszę napisać, że wnosi Pani o umorzenie postępowania w tym zakresie. Zobaczymy, co na to odpiszą.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼