Zawieszenie działalności gospodarczej - składki ZUS, podatek US

Przerwy w prowadzeniu działalności gospodarczej

Szanowny Panie Piotrze.

Niestety ale w Pana przypadku nie ma mowy o wykreśleniu z ewidencji działalności gospodarczej z urzędu.

Jeszcze do 2009 roku mógł się Pan bronić argumentami w zakresie zawieszenia działalności w US. Niestety po 2009 roku obowiązują już inne przepisy.

Do 2009 roku nie było prostej zależności wyrażającej się w twierdzeniu - kto podlega przymusowi ubezpieczenia z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, ten musi opłacać składki na to ubezpieczenie (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 1997 r. II UKN 392/97 OSNAPiUS 1998/19 poz. 584).

Udokumentowana i usprawiedliwiona przerwa w faktycznym prowadzeniu działalności gospodarczej, uzasadniająca zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe ubezpieczonych z innych tytułów, uzasadniałaby, uwzględniając treść art. 2a ustawy, zwolnienie przedsiębiorcy z obowiązku opłacania składek za okresy tych przerw.

Tak więc, w konkluzji należy stwierdzić, że wykreślenie wpisu pozarolniczej działalności gospodarczej z ewidencji lub odnotowanie przerwy w jej prowadzeniupowoduje zawsze - na stałe lub okresowo - ustanie obowiązku ubezpieczenia.

Sąd Okręgowy nie przeprowadził postępowania dowodowego na okoliczność prowadzenia przez odwołującego działalności gospodarczej. Zeznania świadków jednoznacznie potwierdzają, że działalność była wykonywana okresowo, wręcz sezonowo – z uwagi na charakter działalności – mycie okien na wysokościach z zastosowaniem sprzętu alpinistycznego, co warunkuje jedynie niektóre pory roku możliwe do wykonywania działalności.

Według ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej („działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy jest działalność wytwórcza, budowlana, handlowa i usługowa, prowadzona w celach zarobkowych i na własny rachunek podmiotu prowadzącego taką działalność”), jak i ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej („działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły”.) z których wynika, że dla przyjęcia prowadzenia działalności gospodarczej nie wystarcza stwierdzenie faktu istnienia wpisu w ewidencji działalności gospodarczej.

Niedokonywanie jakichkolwiek czynności w ramach działalności gospodarczej dowodzi jej nieprowadzenia, a co za tym idzie brak obowiązku podlegania ubezpieczeniu społecznemu w ZUS, gdyż podleganie ubezpieczeniu związane jest z prowadzeniem działalności gospodarczej, a nie z wpisem w ewidencji. Pogląd taki znajduje uzasadnienie w wyroku Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 11 stycznia 2005 r. I UK 105/2004, w którym stwierdzono, że zgłoszenie faktycznego zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej (mimo niewykreślenia wpisu z ewidencji) może prowadzić do ustania obowiązku ubezpieczenia w przypadku rzeczywistego zaistnienia przerwy w prowadzeniu tej działalności. Przyjąć więc należy, że możliwe jest przerywanie prowadzenia zaewidencjonowanej działalności gospodarczej.

Takie stanowisko potwierdzają Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 11 stycznia 2005 r. I UK 105/2004 OSNP 2005/13 poz. 198 Wykreślenie wpisu pozarolniczej działalności gospodarczej z ewidencji lub odnotowanie przerw w jej prowadzeniu powoduje - na stałe lub okresowo - ustanie obowiązku ubezpieczenia. Zgłoszenie faktycznego zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej tylko w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych może prowadzić do ustania obowiązku ubezpieczenia w przypadku rzeczywistego zaistnienia przerwy w prowadzeniu tej działalności.

A także Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z roku 2005 I UK 285/2004  Gazeta Prawna 2005/119 str. 21 Może nie być obowiązku płacenia składek do ZUS w przypadku ustalenia, że osoba prowadząca działalność gospodarczą zgłasza przerwy w działalności, które powodują rzeczywiste wyłączenie okresów podlegania obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.

Sąd Okręgowy zakwestionował pogląd, że zaprzestanie wykonywania działalności gospodarczej skutkuje uchyleniem obowiązku ubezpieczenia społecznego, ponadto bezkrytycznie przyjął, iż Skarżący faktycznie nie zaprzestał prowadzenia takiej działalności w okresach przez siebie wskazanych.

Niewątpliwie, biorąc pod uwagę stanowisko sądu i postępowanie dowodowe,  ZUS jako  organ rentowy stał na pozycji wygranej od początku postępowania, bowiem nie przeprowadził żadnego dowodu na okoliczność wykonywania działalności gospodarczej. Cały ciężar dowodu w tym momencie spoczął na skarżącym, a to ZUS wywodził skutki prawne z udowodnienia, że skarżący w okresach wskazanych w decyzji faktycznie nie zaprzestał działalności.

Świadkowie wskazani przez Skarżącego potwierdzili, iż przebywał on i pracował na gospodarce a jedynie w czasie wykonywania zlecenia faktycznie prowadził działalność gospodarczą. Nie oczekiwał na kolejne zlecenie, praca jego miała charakter dorywczy, sezonowy, nie stały.  Niejednokrotnie otrzymywał telefoniczne zapytanie od kolegów- nie klientów, czy nie byłby zainteresowany wykonaniem zlecenia. Wówczas zgłaszał się do ubezpieczenia, wykonywał zlecenie, po czym wyrejestrowywał się z ubezpieczeń, nie prowadząc faktycznie działalności, ani reklamowej, ani mającej na celu pozyskanie klienta, ani oczekując na zlecenia.

Zobacz również: Rozpoczęcie działalności gospodarczej a ZUS

Zawieszenie działalności a składki do ZUS

Niestety po 2009 roku powinien był Pan zgłosić zawieszenie w UG/UM. Dopiero wówczas był Pan zwolniony z opłacania składek.

Jeśli wcześniej – przed podjęciem działalności był Pan zatrudniony na umowę o pracę – będzie Pan zobowiązany do zapłaty wyłącznie składek na ubezpieczenie zdrowotne.

W innym wypadku – niestety ale ZUS przy wykreśleniu działalności gospodarczej upomni się o składki.

W sytuacji, gdy osoba prowadząca działalność gospodarczą, przed rozpoczęciem tej działalności była zgłoszona z innego tytułu do ubezpieczeń społecznych, wyliczonych enumeratywne w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.jedn.: Dz. U. 2007 r. Nr 11 poz. 74; dalej jako - s.u.s.), to z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej podlega dobrowolnie objęciu ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, jedynie na swój wniosek. Z praktycznego punktu widzenia oznacza to zwolnienie osoby prowadzącej pozarolniczą działalność z obowiązku podlegania i opłacania składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, oraz dobrowolnie na ubezpieczenie wypadkowe, w sytuacji, gdy osoba prowadząca pozarolniczą działalność podlega ubezpieczeniom społecznym z innych tytułów, np. z tytułu umowy o pracę, umowy o pracę nakładczą, wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, zlecenia, o świadczenie usług do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną pracy na rzecz spółdzielni na innej podstawie prawnej niż stosunek pracy lub wytwarzania produktów rolnych w prowadzonym przez siebie gospodarstwie.

Osoba prowadząca pozarolniczą działalność podlega natomiast obowiązkowym ubezpieczeniom z tego tytułu, który powstał przed rozpoczęciem prowadzenia tej działalności, jeżeli wynikał on z wykonywania pracy nakładczej, pracy na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, bądź też prowadził inny rodzaj pozarolniczej działalności, wykonywał mandat posła lub senatora lub jest duchownym (art. 9 ust. 2 s.u.s.). W takim przypadku składki opłacane są z tytułów wskazanych powyżej, chyba że ubezpieczony zawnioskuje do ZUS o zmianę tytułu do ubezpieczenia.

W sytuacji, gdy osoba pozostająca w zatrudnieniu, prowadzi równocześnie pozarolniczą działalność, podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z tytułu działalności gospodarczej, jeżeli z tytułu zatrudnienia podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe jest niższa, niż kwota minimalnego wynagrodzenia (art. 9 ust. 1a s.u.s.).

W sytuacji, gdy po rozpoczęciu pozarolniczej działalności, osoba ta będzie spełniała warunki do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem z tytułu zawarcia umowy o pracę, to podlega ona nadal ubezpieczeniom z tytułu pozarolniczej działalności, zgodnie z generalną zasadą podlegania ubezpieczeniu z tytułu, który powstał najwcześniej. Może jednak zmienić tytuł do ubezpieczeń.

Jeśli jednak faktycznie nie prowadził Pan działalności gospodarczej – nie powinien Pan składać VAT 7. Serowe przychody z działalności nie oznaczają, że działalność nie była prowadzona.

Może Pan próbować wykreślić działalność z ewidencji wstecz na 2009 rok. Zostanie zapewne przeprowadzone postępowanie w tym zakresie przez UG/UM. Ale warto spróbować.

Z poważaniem

Izabela Nowacka-Marzeion

eporady24.pl

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼