Jak rozliczyć składki ZUS od zlecenia z zagraniczną firmą spoza UE?

Zagraniczny zleceniodawca a obowiązek zgłoszenia zleceniobiorcy do ubezpieczenia społecznego

Na wstępie wskazuję, że w przypadku zleceniodawcy, który posiada swoją siedzibę, oddział lub przedstawicielstwo w Polsce, znajdują zastosowanie do niego przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, które nakładają na niego obowiązek zgłoszenia zleceniobiorcy do ubezpieczeń społecznych oraz obliczania, rozliczania i opłacania składek z tego tytułu. Podobnie jest ze zleceniodawcami, którzy swoją siedzibę, oddział lub przedstawicielstwo posiadają na terytorium państwa członkowskiego, do którego stosuje się przepisy poniższego rozporządzenia. Zgodnie bowiem z art. 21 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE L 284 z 2009 r., s. 1) – pracodawca, którego siedziba lub miejsce prowadzenia działalności znajdują się poza terytorium właściwego państwa członkowskiego, zobowiązany jest do wypełniania wszystkich obowiązków wynikających z ustawodawstwa mającego zastosowanie do jego pracowników, w szczególności obowiązku zapłacenia składek przewidzianych w tym ustawodawstwie, tak jakby jego siedziba lub miejsce prowadzenia działalności znajdowały się we właściwym państwie członkowskim. Pracodawca taki może przy tym uzgodnić z pracownikiem, że spoczywający na nim obowiązek zapłacenia składek może być wypełniany w jego imieniu przez pracownika, bez uszczerbku dla podstawowych obowiązków pracodawcy.

Zatem pracownik może przejąć obowiązki płatnika składek zagranicznego pracodawcy, który w Polsce nie prowadzi działalności. Dotyczy to jednak tylko zagranicznych pracodawców, do których stosuje się przepisy rozporządzenia, a więc pracodawców, których siedziba lub miejsce prowadzenia działalności znajduje się na terytorium państwa członkowskiego UE, EOG lub Konfederacji Szwajcarskiej.

Zleceniodawca bez siedziby i przedstawicielstwa w Polsce lub państwach UE

Natomiast powyższymi przepisami nie są objęci ci zleceniodawcy, którzy nie posiadają swojej siedziby, oddziału lub przedstawicielstwa w Polsce lub w państwie członkowskim, do którego stosuje się przepisy powyższego rozporządzenia. Nie można więc wyegzekwować od nich na powyższej podstawie, aby wykonywali w Polsce obowiązki płatnika składek w stosunku do zleceniobiorcy, który na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej wykonuje pracę na podstawie umowy-zlecenia. Jednakże orzecznictwo wskazuje również, że jeżeli „świadczona przez wnioskodawcę praca wykonywana była na terytorium Polski na rzecz pracodawcy z siedzibą w USA. W związku z tym, powinien podlegać polskiemu ustawodawstwu w zakresie ubezpieczenia społecznego, a płatnikiem składek w omawianym przypadku powinien być pracodawca amerykański” (wyrok SO w Łodzi z dnia 10 stycznia 2018 r., sygn. akt VIII U 2161/17).

Wskazuję również, że w doktrynie wyrażany jest pogląd, iż: „Pracownicy zatrudnieni w Polsce przez pracodawców innych niż unijni, na podstawie umów zawartych z tymi przedsiębiorstwami, objęci są polskimi ubezpieczeniami wyłącznie na zasadach dobrowolności (por. B. Pawłowska, Opłacanie składek do ZUS, s. 54).” (B. Gudowska, J. Strusińska-Żukowska (red.), Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz. Wyd. 2, Warszawa 2014).

Praca świadczona na terytorium Polski na rzecz pracodawcy zagranicznego

Niemniej jednak organy rentowe stoją na stanowisku, że praca świadczona na rzecz pracodawcy zagranicznego przez osobę zamieszkałą w Polsce stanowi pracę świadczoną na terytorium Polski. Nie ma bowiem decydującego znaczenia, gdzie trafiają efekty i wyniki wykonywanej pracy, ale to, gdzie pracownik przebywa, wykonując swoje obowiązki pracownicze. W związku z tym, co do zasady, to na zagranicznym pracodawcy ciąży obowiązek zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne.

Podsumowując, najprostszym rozwiązaniem byłoby, aby amerykańska firma zgłosiła się jako płatnik względem Pana. Z racji tego, że mieszka Pan w Polsce i jak się domyślam, praca jest świadczona zdalnie z terenu Polski na rzecz amerykańskiej firmy, to uznaje się, że podlega Pan polskiemu systemowi ubezpieczeń społecznych.

Jak widać, nie ma jednolitego stanowiska ZUS w tej sprawie, nad czym również sama ubolewam. W przypadku podmiotów amerykańskich nie ma analogicznych przepisów do tych unijnych, które pozwalają wprost na przeniesienie obowiązków płatnika na zleceniodawcę z Polski. Warto więc mimo wszystko wystąpić o indywidualną interpretację do ZUS, do czego ma prawo każdy przedsiębiorca. Koszt to 40 zł od zapytania. ZUS zaś ma 30 dni na wskazanie, czy stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe, czy nie. Jak Pan widzi, korzyści z wystąpienia do ZUS o rozstrzygnięcie, czy nasze stanowisko jest słuszne, są nie do zastąpienia. Dodam, że jeżeli ZUS nie wyda interpretacji w terminie, to w 31 dniu stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku uznaje się za prawidłowe.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 10 stycznia 2018 r., sygn. akt VIII U 2161/17

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.