Autor: Maria Turowska
Jestem rencistą z trwałą niezdolnością do pracy od 1994 r. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG) wypłaca mi rentę wyrównawczą. Ukończyłem 65 lat. Czy muszę przejść na emeryturę? Jeżeli przejdę, to czy UFG będzie zobowiązany do wypłacania emerytury wyrównawczej?
Odpowiadając na postawione przez Pana pytanie, w pierwszej kolejności należy wskazać, czym renta wyrównawcza jest i w jakich okolicznościach jest ona wypłacana, jej charakter ma bowiem przełożenie na fakt przyznania emerytury i ustalenia wysokości takiej emerytury.
Renta wyrównawcza i zasady jej przyznawania zostały uregulowane w art. 444 §2 Kodeksu cywilnego, zgodnie, z którym: „Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty”.
Sam fakt osiągnięcia wieku emerytalnego i uprawnień z tym związanych, tj. prawa do otrzymywania emerytury, nie sprawi, że automatycznie renta zaprzestanie być wypłacana. Należy jednak zwrócić uwagę na treść art. 907 § 2 Kodeksu cywilnego, który wskazuje, iż w przypadku „zmiany stosunków” można żądać zmiany wysokości lub czasu otrzymywania renty. „Jeżeli obowiązek płacenia renty wynika z ustawy, każda ze stron może w razie zmiany stosunków żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty, chociażby wysokość renty i czas jej trwania były ustalone w orzeczeniu sądowym lub w umowie”.
Korzystając z powyższego uprawnienia, UFG może np. żądać, by wysokość renty uwzględnić w kwocie emerytury, która zostanie teraz Panu naliczona, a która mogłaby zostać naliczona, gdyby nie wypadek i związana z tym niezdolność do pracy.
Powyższe stanowisko potwierdza np. treść wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z 16 lutego 2015 r., sygn. akt III Ca 1306/14:
„Zatem od dnia przejścia powódki na emeryturę renta wyrównawcza winna stanowić różnicę pomiędzy wysokością hipotetycznej emerytury, jaką powódka by otrzymywała, gdyby nie doszło do wypadku, a wysokością wypłacanego jej świadczenia. Z tych przyczyn, pozwany ustalił nową wysokość renty wyrównawczej należnej od (…) SA. Pozwany dokonał wyliczenia emerytury hipotetycznej na podstawie hipotetycznego wynagrodzenia z zakładu, w którym poszkodowana pracowała przed wypadkiem – Rolniczego Zakładu (…), dokumentacji złożonej w aktach szkody, tj. zaświadczenia o hipotetycznym wynagrodzeniu za lata 2002 – 2011, zaświadczenia o
podjęciu pracy oraz kolejnych decyzji ZUS o wysokości pobieranego świadczenia”.
Podsumowując, w wyniku osiągnięcia wieku emerytalnego podmiot wypłacający rentę wyrównawczą może domagać się obniżenia jej, w efekcie jednak wysokość przyznanej emerytury i renty wyrównawczej łącznie powinna odpowiadać wysokości emerytury, którą otrzymałby Pan, gdyby do wypadku nie doszło.
Przejście z renty wyrównawczej na emeryturę
Pan Jan przez ponad 20 lat otrzymywał rentę wyrównawczą po wypadku komunikacyjnym, który uczynił go całkowicie niezdolnym do pracy. Po osiągnięciu 65 lat przeszedł na emeryturę. UFG dokonał wyliczeń, uwzględniając hipotetyczne zarobki Pana Jana sprzed wypadku. Ostatecznie renta wyrównawcza została obniżona, ale łączna suma emerytury i renty wyrównawczej odpowiadała wysokości hipotetycznej emerytury, którą Pan Jan by otrzymał, gdyby wypadek nie miał miejsca.
Wypłata renty wyrównawczej po osiągnięciu wieku emerytalnego
Pani Maria, poszkodowana w wypadku drogowym w latach 90., pobierała rentę wyrównawczą z UFG. Po osiągnięciu wieku emerytalnego, ZUS przyznał jej emeryturę w wysokości znacznie niższej od renty. UFG kontynuował wypłatę renty wyrównawczej, jednak obniżono ją o kwotę przyznanej emerytury, aby łączna suma świadczeń nie przekraczała hipotetycznej emerytury, którą Pani Maria mogłaby osiągnąć w pełni aktywna zawodowo.
Zmiana wysokości renty po przejściu na emeryturę
Pan Krzysztof, były pracownik budowlany, otrzymywał rentę wyrównawczą przez 30 lat z powodu trwałej niezdolności do pracy. Po przejściu na emeryturę, UFG złożył wniosek o zmianę wysokości świadczenia, uwzględniając zmienione warunki życiowe Pana Krzysztofa. Ostatecznie renta wyrównawcza została zmniejszona, ale łączna suma świadczeń nadal pozwalała na utrzymanie poziomu życia zgodnego z jego potrzebami i warunkami sprzed wypadku.
Osiągnięcie wieku emerytalnego przez osobę pobierającą rentę wyrównawczą nie oznacza automatycznego zaprzestania wypłaty tego świadczenia. Renta wyrównawcza może zostać skorygowana, aby łączna kwota emerytury i renty odpowiadała hipotetycznym zarobkom, jakie poszkodowany osiągałby, gdyby nie doszło do wypadku. UFG ma prawo wnioskować o zmianę wysokości świadczenia, jednak zawsze uwzględniane są indywidualne okoliczności i potrzeby poszkodowanego.
Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawie renty wyrównawczej lub emerytury? Opisz swój problem w formularzu pod artykułem, a nasi eksperci przygotują dla Ciebie profesjonalne pismo lub poradę online.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z 16 lutego 2015 r., sygn. akt III Ca 1306/14
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika