Autor: Monika Jakubas
Wszczęto postępowanie wyjaśniające ZUS w sprawie błędnego zgłoszenia płatnika składek do ubezpieczeń społecznych od kwietnia 2022 r. (ulga na start 6 miesięcy plus 24 miesiące preferencyjnej składki ZUS do dzisiaj). Postępowanie wszczęte przez ZUS jest jak najbardziej zasadne – omyłkowo błędnie został zweryfikowany przez nas okres 60 miesięcy karencji od ostatniej prowadzonej działalności gospodarczej. Oczywiście, wiemy, że będziemy musieli skorygować zgłoszenia do ZUS-u, deklarację i zapłacić zaległe składki. Co możemy zrobić i kiedy (jeszcze nie otrzymaliśmy decyzji), żeby zminimalizować koszty tej sprawy? Co z odsetkami po zrobieniu korekt deklaracji? Czy będziemy mogli ubiegać się o umorzenie? Jak tak, to kiedy? Czy próbować rozłożyć zaległość na raty, czy lepiej zapłacić całość? Czy możemy zostać ukarani? Czy ZUS może zablokować nam konto bankowe? Bardzo proszę o ukierunkowanie i wyjaśnienie, czego możemy się spodziewać.
ZUS w tym momencie, chociaż nie wskazał tego w swojej decyzji, rozpoczął postępowanie na podstawie art. 83 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z art. 83 powyższej ustawy:
„1. Zakład wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności:
1) zgłaszania do ubezpieczeń społecznych;
1a) ustalania płatnika składek;
2) przebiegu ubezpieczeń;
3) ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek”.
Następnie wyda decyzję, w której ustali okresy podlegania ubezpieczeniom (na innych kodach niż są obecnie w systemie) i wysokości składek, jakie powinny zostać odprowadzone.
Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych „Od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2022 r. poz. 2651, z późn. zm.) z wyłączeniem art. 56a. Zgodnie z art. 23 ust. 1a. „Odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeżeli ich wysokość nie przekraczałaby 1% kwoty minimalnego wynagrodzenia”.
Artykuł 53 Ordynacji podatkowej przesądza o tym, że odsetki w normalnych warunkach naliczane są do momentu spłaty:
„§ 1. Od zaległości podatkowych, z zastrzeżeniem art. 52 § 1 pkt 2 i art. 54, naliczane są odsetki za zwłokę.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się również do nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek w części przekraczającej wysokość podatku należnego za okres rozliczeniowy.
§ 3. Odsetki za zwłokę nalicza podatnik, płatnik, inkasent, następca prawny lub osoba trzecia odpowiadająca za zaległości podatkowe, z zastrzeżeniem art. 53a, art. 62 § 4, art. 66 § 5, art. 67a § 1 pkt 1 lub 2 i art. 76a § 1.
§ 4. Odsetki za zwłokę naliczane są od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności podatku lub terminu, w którym płatnik lub inkasent był obowiązany dokonać wpłaty podatku na rachunek organu podatkowego”.
Ani ustawa Ordynacja podatkowa, ani ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nie zna instytucji umorzenia samych odsetek. Zatem nawet w przypadku podpisania umowy i rozłożenia na raty (o czym za chwilę) nie będzie można liczyć na umorzenie tych „starych odsetek”.
Artykuł 29 ustawy:
„1. Ze względów gospodarczych lub innych przyczyn zasługujących na uwzględnienie Zakład może na wniosek dłużnika odroczyć termin płatności należności z tytułu składek oraz rozłożyć należność na raty, uwzględniając możliwości płatnicze dłużnika oraz stan finansów ubezpieczeń społecznych.
1a. Odroczenie terminu płatności należności z tytułu składek oraz rozłożenie należności na raty następuje w formie umowy.
2. Od składek, które rozłożono na raty, nie nalicza się odsetek za zwłokę, począwszy od następnego dnia po dniu wpływu wniosku o udzielenie tych ulg.
3. Jeżeli dłużnik nie spłaci w terminie ustalonych przez Zakład rat, pozostała kwota staje się natychmiast wymagalna wraz z odsetkami za zwłokę naliczonymi na zasadach określonych w ustawie – Ordynacja podatkowa.
4. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, Zakład ustala opłatę prolongacyjną na zasadach i w wysokości przewidzianej w ustawie – Ordynacja podatkowa dla podatków stanowiących dochód budżetu państwa.
5. W przypadku odroczenia terminu płatności należności z tytułu składek lub rozłożenia należności na raty uznaje się, że płatnik składek nie posiada zadłużenia z tytułu należności z tytułu składek, jeżeli:
1) opłaca należności z tytułu składek w terminach i w wysokości ustalonych w umowie, o której mowa w ust. 1a, oraz
2) nie posiada zadłużenia z tytułu należności z tytułu składek, nieobjętych umową, o której mowa w ust. 1a”.
Jeśli nie dysponuje się wystarczającymi środkami, jak najbardziej wskazane jest złożenie wniosku o rozłożenie na raty i z mojej praktyki wynika, że ZUS nie ma z tym problemu, a nawet sam proponuje złożenie takiego wniosku w pouczeniu decyzji lub wezwaniu do zapłaty.
Odnośnie do ewentualnego ukarania – są takie przepisy, ale nie spotkałam się z tym, aby zostały wykorzystane w sytuacji, kiedy ktoś po prostu sam źle policzył sobie składki – zastosował zły kod. Odnośnie do zablokowania kont – może do tego dojść, ale dopiero wtedy, kiedy nie zapłaci Pan składek w terminie wynikającym z decyzji i nie podpisze z ZUS umowy o rozłożenie zaległości na raty, a następnie zostanie wszczęte postępowanie egzekucyjne.
W takim przypadku ZUS może uzyskać także hipotekę na Pana nieruchomości.
Podsumowując:
1. Jeśli Pana należność jest bezsporna, najlepszym rozwiązaniem jest zaraz po doręczeniu decyzji skontaktować się z pracownikiem ZUS-u wskazanym do kontaktu i omówić zapłatę należności od razu w całości albo podpisać umowę z ZUS-em i rozłożyć ją na raty.
2. Na gruncie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie istnieje możliwość umorzenia zaległych odsetek. W momencie złożenia wniosku o rozłożenie należności na raty nie będą się naliczały kolejne odsetki.
3. Jeśli nie dojdzie do spłaty i do podpisania umowy o rozłożenie na raty, zakład może wszcząć postępowania egzekucyjne na podstawie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji i zająć konta bankowe, uzyskać wpis hipoteki na nieruchomości, prowadzić egzekucję z ruchomości (ale nie stanie się to od razu – wymagane jest postępowanie).
Zgłoszenie z błędnym kodem ubezpieczenia Pan Marek założył jednoosobową działalność gospodarczą w kwietniu 2022 roku. W wyniku pomyłki w zgłoszeniu do ZUS wpisał kod preferencyjnych składek, nie sprawdzając, że w ciągu ostatnich 60 miesięcy prowadził już działalność gospodarczą. Po półtora roku ZUS wszczął kontrolę i stwierdził nieprawidłowość. Pan Marek musiał zapłacić zaległe składki wraz z odsetkami, jednak ZUS zgodził się na rozłożenie ich na 12 rat, co pozwoliło uniknąć zablokowania konta bankowego.
Brak weryfikacji karencji przy rejestracji ulgi na start Pani Anna rozpoczęła działalność gospodarczą i zgłosiła się do ulgi na start, nie zdając sobie sprawy, że prawo do tego przywileju przysługuje jedynie osobom, które nie prowadziły działalności gospodarczej przez ostatnie 60 miesięcy. ZUS po kilku miesiącach wykrył błąd, a Pani Anna była zobowiązana do zapłaty zaległych składek i odsetek. Po rozmowie z pracownikiem ZUS złożyła wniosek o rozłożenie należności na raty, unikając egzekucji administracyjnej.
Przypadkowe niezgłoszenie pracownika do ubezpieczeń Pan Tomasz zatrudnił na podstawie umowy o pracę asystenta, ale omyłkowo zgłosił go do ubezpieczeń jako osobę współpracującą w działalności gospodarczej. Po kilku miesiącach ZUS zauważył rozbieżności w dokumentacji. Pan Tomasz musiał skorygować zgłoszenia i zapłacić różnicę w składkach wraz z odsetkami. ZUS odstąpił od wymierzenia kary, uznając, że błąd był niezamierzony, jednak wymógł zapłatę całości zaległości w terminie 30 dni.
Błędne zgłoszenie płatnika składek do ZUS może prowadzić do konieczności zapłaty zaległych składek wraz z odsetkami, korekty dokumentów oraz ewentualnego postępowania egzekucyjnego. Kluczowe jest szybkie działanie – skontaktowanie się z ZUS, złożenie wniosku o rozłożenie zaległości na raty lub uregulowanie ich w całości pozwala zminimalizować koszty i uniknąć poważniejszych konsekwencji. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Potrzebujesz pomocy w sprawach związanych z błędnym zgłoszeniem do ZUS? Skontaktuj się z nami – przygotujemy dla Ciebie niezbędne pisma i doradzimy, jak najlepiej rozwiązać problem. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926
2. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
