Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Od września 2022 r. byłam zgłoszona w ZUS-ie do wszystkich składek społecznych jako osoba współpracująca w związku z zatrudnieniem w firmie męża. Pod koniec września 2022 r. zostałam zatrudniona również w szkole na umowę o pracę w niepełnym wymiarze godzin z wynagrodzeniem niższym niż najniższa krajowa obowiązująca w tamtym okresie. W grudniu 2023 r. zachorowałam i wystąpiłam do ZUS-u z wnioskiem o wypłatę zasiłku chorobowego z obu miejsc pracy. ZUS odmówił wypłacenia zasiłku. Powodem odmowy jest uzyskanie przeze mnie w marcu 2023 r. kwoty 3700 zł z tytułu drugiej umowy w szkole. Był to dodatek na start dla nauczycieli. ZUS twierdzi, iż jako osoba współpracująca od marca 2023 r. powinnam zostać wyrejestrowana z ubezpieczenia chorobowego i zgłoszona na bieżąco. Czy ZUS ma rację?
Na wstępie wskazuję, że zgodnie z art. 6 ust. 5a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych „obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami współpracującymi z osobami fizycznymi, o których mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców”.
Natomiast w myśl art. 8 ust. 11 ww. ustawy „za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, zleceniobiorcami oraz z osobami fizycznymi, wskazanymi w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4–5a, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia; nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego”.
Natomiast osoba współpracująca zatrudniona w firmie na umowę o pracę podlega ubezpieczeniu na takich samych zasadach jak właściciel firmy. Oznacza to, że podstawowe składki ZUS nalicza się i odprowadza na takich samych zasadach jak w przypadku przedsiębiorcy.
W przypadku, gdy osoba współpracująca jest równolegle zatrudniona w ramach umowy o pracę/umowy-zlecenia w innym podmiocie, mamy do czynienia ze zbiegiem tytułów do ubezpieczeń. Wówczas, jeżeli łączne miesięczne przychody uzyskane u innych pracodawców/zleceniodawców stanowią co najmniej równowartość płacy minimalnej, to jako osoba współpracująca podlega obowiązkowo jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu, a do ubezpieczeń społecznych może przystąpić dobrowolnie. Nadto w myśl art. 14 ust. 1 ww. ustawy „objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi albo chorobowym następuje od dnia wskazanego odpowiednio w zgłoszeniu, o którym mowa w art. 36 ust. 10 albo 14, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym zgłoszenie zostało złożone w Zakładzie”.
Mając na uwadze powyższe, wskazuję, że w mojej ocenie ZUS przedstawia prawidłowe stanowisko, iż w miesiącu, w którym przekroczyła Pani z tytułu umowy o pracę minimalne wynagrodzenie, powinna Pani zostać wykreślona z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, a dopiero z następnym miesiącem ponownie do nich wpisana.
Niestety zgłoszenia do ubezpieczenia chorobowego można dokonać na wniosek w sytuacji dobrowolnego ubezpieczenia (a takim jest ubezpieczenie chorobowe w sytuacji takiej jak na zasadach dla przedsiębiorcy) wyłącznie najwcześniej od dnia zgłoszenia, zatem nie ma możliwości dokonania zgłoszenia z datą wsteczną.
Oczywiście od stanowiska ZUS-u, jeśli wydał decyzję, można wnieść odwołanie do sądu pracy. Jednakże w opisanym przypadku widzę małe szanse na wygranie sprawy, a w przypadku przegranej sąd zasądzi jeszcze dla Pani obowiązek zwrotu kosztów postępowania na rzecz organu.
Współpraca w rodzinnej firmie
Anna prowadzi małą firmę cateringową i zatrudnia męża, Marka, który pomaga jej w przygotowywaniu potraw i obsłudze klientów. Marek jako osoba współpracująca podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, ponieważ pozostaje z Anną we wspólnym gospodarstwie domowym i wspiera ją w działalności. Zgłasza się do ZUS-u jako osoba współpracująca, co oznacza, że składki są naliczane w taki sam sposób jak w przypadku przedsiębiorcy.
Zbiegi tytułów do ubezpieczeń
Kasia, pracując na pełny etat w dużej firmie, równocześnie pomaga rodzicom w ich sklepie spożywczym jako osoba współpracująca. Ponieważ jej przychody z pracy w sklepie są niewielkie, a wynagrodzenie z etatu przekracza płacę minimalną, Kasia podlega tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu jako osoba współpracująca.
Zmiana statusu ubezpieczeniowego
Marek prowadzi działalność gospodarczą jako mechanik, a jednocześnie pracuje na umowę o pracę w innym warsztacie samochodowym. Po osiągnięciu płacy minimalnej w nowej pracy ZUS informuje go, że powinien być wykreślony z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych związanych z jego działalnością gospodarczą. Marek złożył więc wniosek o dobrowolne ubezpieczenie emerytalne.
Artykuł omawia zasady dotyczące ubezpieczeń społecznych osób współpracujących z przedsiębiorcami w Polsce. Osoby współpracujące, takie jak małżonkowie czy dzieci właścicieli firm, są objęte obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym, jeśli współpracują w ramach wspólnego gospodarstwa domowego. W przypadku równoległego zatrudnienia, np. na umowę o pracę, osoby te mogą podlegać jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu. Artykuł zwraca uwagę na możliwe komplikacje związane ze zbiegiem tytułów do ubezpieczeń, w tym konieczność czekania na ponowne zgłoszenie w przypadku przekroczenia płacy minimalnej.
Skorzystaj z naszych porad prawnych online, aby zyskać pewność i bezpieczeństwo w zakresie swoich praw i obowiązków! Nasi doświadczeni prawnicy oferują fachową pomoc w kwestiach związanych z ubezpieczeniami społecznymi, umowami oraz innymi zagadnieniami prawnymi. Nie zwlekaj – zabezpiecz swoje interesy już dziś!
1. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
