Pracujący rencista przebywający na zwolnieniu lekarskim

Komu przysługuje renta socjalna?

Odpowiadając na pytanie, uprzejmie informuję, że obecnie renta uczniowska już nie funkcjonuje, zastąpiła ją najniższa renta z tytułu niezdolności do pracy (socjalna). Niemniej jednak jest ona wciąż przyznawana na nieco innych zasadach niż renta z tytułu niezdolności do pracy, czyli wciąż według kryteriów obowiązujących wtedy, gdy była przyznana po raz pierwszy: staż pracy nie jest wymagany, niezdolność do pracy musi zaistnieć w dzieciństwie lub wieku szkolnym i trwać cały czas.

Renta socjalna przysługuje osobie, która jest pełnoletnia oraz jest całkowicie niezdolna do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

• przed ukończeniem 18. roku życia albo
• w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25. roku życia, albo
• w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Renta socjalna przysługuje zatem wyłącznie osobie, która osiągnęła pełnoletność i która jest całkowicie niezdolna do pracy. Za osobę pełnoletnią uważa się osobę, która ukończyła 18 lat. Za osobę pełnoletnią uważa się również kobietę, która zawarła związek małżeński po ukończeniu 16 lat, ale nie ukończyła 18. roku życia.

Trwała niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby przyczyną rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia

Zgodnie z art. 53 ustawy Kodeks pracy „pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:

1. dłużej niż 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,
2. dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową”.

Zwolnienie bez wypowiedzenia po 183 dniach choroby

Jeśli nie stara się Pan o świadczenie rehabilitacyjne, wówczas pracodawca ma prawo zwolnić Pana bez wypowiedzenia już 183. dnia choroby. Oczywiście w takiej sytuacji musi Panu wypłacić ekwiwalent za niewykorzystany urlop, ale nie ma podstaw, aby wypłacać Panu jakąkolwiek odprawę.

Jeśli pracodawca Pana nie zwolni od razu, będzie Pan mógł oczywiście nadal przebywać na zwolnieniu lekarskim (i starać się o świadczenie rehabilitacyjne), ale nie będzie Pan otrzymywał ani zasiłku chorobowego, ani wynagrodzenia. Będzie to tak zwana nieobecność usprawiedliwiona niepłatna.

Zgodnie z art. 921 Kodeksu pracy „pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia”.

Przesłanki nabycia przez pracownika prawa do odprawy rentowej albo emerytalnej

Przepis ten określa przesłanki nabycia przez pracownika prawa do odprawy rentowej albo emerytalnej, będącej jednorazowym świadczeniem przysługującym ze względu na „przejście” na emeryturę albo rentę i ustaniem stosunku pracy w związku z tym zdarzeniem.

W treści omawianego przepisu wyodrębnić można cztery przesłanki nabycia przez pracownika prawa do odprawy rentowej albo emerytalnej, które muszą wystąpić łącznie:

• spełnianie warunków uprawniających do nabycia renty albo emerytury,
• przejście na rentę albo emeryturę,
• ustanie stosunku pracy,
• związek między ustaniem stosunku pracy a przejściem na rentę albo emeryturę.

Niezbędny warunek nabycia prawa do odprawy pieniężnej

Niezbędnym warunkiem nabycia prawa do odprawy pieniężnej jest „przejście” na rentę z tytułu niezdolności do pracy albo na emeryturę. Sformułowanie to należy rozumieć jako nadanie prawa do jednego z tych świadczeń przez organ rentowy, w wyniku postępowania przeprowadzonego na wniosek zainteresowanej osoby.

Jedynym świadczeniem rentowym uprawniającym do nabycia prawa do odprawy rentowej jest renta z tytułu niezdolności do pracy. Nabycie uprawnienia do renty rodzinnej nie jest przesłanką domagania się od pracodawcy odprawy rentowej.

Przejście na rentę z tytułu niezdolności do pracy albo emeryturę jest podstawą prawa do odprawy tylko wtedy, jeśli w związku z tym zdarzeniem następuje ustanie stosunku pracy danego pracownika.

Ustawodawca nie zdefiniował charakteru związku, jaki musi zachodzić między przejściem na emeryturę a ustaniem stosunku pracy, trzeba więc przyjąć, że może on być różnorodny. Między dwoma wskazanymi zdarzeniami może zachodzić związek przyczynowy, w którym każde z nich może być zarówno przyczyną, jak i skutkiem. Ustawowy warunek istnienia omawianego związku jako przesłanki nabycia prawa do odprawy będzie zatem spełniony zarówno wtedy, gdy przyczyną rozwiązania stosunku pracy będzie przejście na emeryturę, jak i wtedy, gdy ustanie stosunku pracy z innych przyczyn będzie powodem wystąpienia pracownika o przyznanie świadczeń emerytalnych.

Ustanie stosunku pracy a przejście na emeryture

Wskazana w omawianym przepisie przesłanka związku między ustaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę jest spełniona, jeśli ma on jedynie czasowy lub funkcjonalny charakter. Wystarczy zatem, jeśli zdarzenia te następują w zbliżonym czasie, nawet jeśli nie pozostają ze sobą w związku przyczynowym, na przykład rozwiązanie stosunku pracy następuje z przyczyn niedotyczących pracownika, a wszczęcie postępowania o nadanie świadczenia emerytalnego nie było spowodowane zwolnieniem.

W odniesieniu do nabycia świadczeń zarówno rentowych, jak i emerytalnych, powstaje pytanie o czasowe granice okresu między rozwiązaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę, pozwalające na zachowanie ustawowego warunku czasowego choćby związku między nimi. W przypadku przejścia na rentę z tytułu niezdolności do pracy związek między rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do tego świadczenia ma zwykle jedynie charakter funkcjonalny. Nadanie renty poprzedzone jest często długotrwałym okresem choroby, w którego czasie stosunek pracy zostaje rozwiązany (na podstawie art. 53 Kodeksu pracy), a okres zasiłkowy trwa jeszcze po tym zdarzeniu. Utrwalony jest w orzecznictwie pogląd, że związek między przejściem na rentę i ustaniem stosunku pracy jest zachowany, jeśli rozwiązanie następuje przed spełnieniem warunków nabycia prawa do renty, ale nabycie prawa do tego świadczenia i jego przyznanie jest konsekwencją sytuacji bezpośrednio poprzedzającej rozwiązanie stosunku pracy. Tak jest w przypadku przejścia na rentę z powodu schorzenia, na które osoba zapadła w czasie zatrudnienia, jeśli rentę uzyskała po ustaniu okresu zasiłkowego, który trwał nieprzerwanie w czasie i po ustaniu stosunku pracy.

Podsumowując powyższe, jeśli po rozwiązaniu stosunku pracy, a w wyniku długotrwałej choroby otrzyma Pan rentę z tytułu niezdolności do pracy (oczywiście otrzymanie renty nie może nastąpić po zbyt długim okresie od rozwiązania stosunku pracy), to powinien Pan otrzymać od pracodawcy odprawę rentową.

Zobacz również: Częściowa niezdolność do pracy a zatrudnienie

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.