Odwołanie od wyroku sądu w sprawie o przyznanie renty

Autor: Marcin Górecki

Chciałbym odwołać się od wyroku sądu pierwszej instancji w sprawie o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy. Czy muszę przedstawić od razu opinię lekarza, która jest inna niż opinie biegłych, na których opierał się sąd? Czy wystarczy ją przedstawić w późniejszym czasie? Opinie dwóch powołanych przez sąd biegłych są dla mnie niekorzystne. Korzystne są tylko dostarczone przeze mnie opinie od lekarzy z poradni. Jeden z tych lekarzy (neurolog) pisał mój wniosek o rentę. Co trzeba umieścić w odwołaniu, czy wystarczy napisać, że nie zgadzam się z opinią biegłych, czy wnieść o powołanie nowych biegłych?

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Odwołanie od wyroku sądu w sprawie o przyznanie renty

Czy sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody?

Istotna z punktu widzenia Pana interesu jest treść art. 381 Kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którym sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 20 maja 1998 r., sygn. akt I CKN 678/97, strona wnioskująca o przeprowadzenie dowodu w postępowaniu apelacyjnym powinna wykazać istnienie przyczyn określonych w art. 381, usprawiedliwiających jego powołanie dopiero przed sądem II instancji.

Według orzeczenia Sądu Najwyższego z 27 stycznia 1999 r., sygn. akt II CKN 798/97, nowe fakty i dowody skarżący może przedstawiać jedynie w apelacji, a druga strona — fakty i dowody im przeciwstawne w odpowiedzi na apelację, pod warunkiem wykazania, że nie mogły z nich skorzystać w postępowaniu przed sądem I instancji.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Zapobieganie przesuwania ciężkości rozpoznania sprawy z sądu pierwszej instancji na sąd drugiej instancji

Unormowanie, pozostawiające kwestię dopuszczenia „nowości” (nowych faktów i dowodów) w postępowaniu apelacyjnym swobodnemu uznaniu sądu, ma zapobiegać przesuwaniu punktu ciężkości rozpoznania sprawy z sądu I instancji na sąd II instancji oraz działaniu stron procesowych na zwłokę.

W sporach o świadczenia z ubezpieczenia społecznego, do których prawo nie zostało uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy, postępowanie ma charakter odwoławczy, z możliwością zgłoszenia nowych faktów i dowodów, niebędących przedmiotem postępowania przed organem rentowym.

Sprawa sądowa o świadczenie z ubezpieczenia społecznego do którego prawo uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności do pracy

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2008 r., sygn. akt I UK 385/07 „w sprawie o świadczenie z ubezpieczenia społecznego, do którego prawo uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności do pracy, ubezpieczony może w postępowaniu apelacyjnym zgłaszać nowe fakty i dowody na warunkach określonych w art. 381 K.p.c., ale muszą one dotyczyć okoliczności istniejących w dacie wydania decyzji przez organ rentowy (argument z art. 47714 § 4 K.p.c.).”

W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie jest możliwe powoływanie się w postępowaniu apelacyjnym na nowe okoliczności dotyczące stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji (nowe fakty i dowody, np. pogorszenie stanu zdrowia), które powstały po wyroku sądu pierwszej instancji. Biegli sądowi, przeprowadzający na zlecenie sądu badanie stanu zdrowia ubezpieczonego, nie zastępują lekarza orzecznika ZUS, ani komisji lekarskiej ZUS. Jedynie zgodnie z posiadaną przez nich wiedzą specjalistyczną poddają merytorycznej ocenie trafność wydanego orzeczenia o zdolności do pracy lub jej braku. Dlatego też późniejsza (po wydaniu decyzji) zmiana stanu zdrowia ubezpieczonego nie może stanowić – co do zasady – podstawy do uwzględnienia odwołania.

Zobacz również: Czy mając rentę można pracować za granicą?

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Czy sąd ma obowiązek przeprowadzenia dowodów w celu ustalenia niezdolności do pracy?

Stąd też postępowanie dowodowe przed sądem w sprawie o świadczenie uzależnione od niezdolności ubezpieczonego do pracy powinno zmierzać do ustalenia, czy w dacie orzekania przez organ rentowy po stronie ubezpieczonego występowały w tym zakresie wszystkie przesłanki warunkujące przyznanie świadczenia. Sąd nie ma obowiązku przeprowadzenia dowodów w celu ustalenia niezdolności do pracy, która miała powstać po wydaniu zaskarżonej odwołaniem decyzji odmawiającej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2005 r., I UK 152/04, OSNP 2005 nr 17, poz. 273). Biegli sądowi, przeprowadzający na zlecenie sądu badanie stanu zdrowia ubezpieczonego, nie zastępują lekarza orzecznika ZUS, ani komisji lekarskiej ZUS. Jedynie zgodnie z posiadaną przez nich wiedzą specjalistyczną poddają merytorycznej ocenie trafność wydanego orzeczenia o zdolności do pracy lub jej braku. Dlatego też późniejsza (po wydaniu decyzji) zmiana stanu zdrowia ubezpieczonego nie może stanowić – co do zasady – podstawy do uwzględnienia odwołania.

W mojej ocenie opinia prywatna (opinia ta nie stanowi opinii biegłego) powinna zostać dołączona do apelacji ze wskazaniem, dlaczego w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji nie została przedstawiona, chyba że potrzeba powołania się na nią wynikła później.

Zobacz również: ZUS odwołanie od decyzji lekarza orzecznika

Przykłady

Nowa diagnoza po wyroku I instancji

Pan Jan, po wypadku komunikacyjnym, ubiegał się o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Sąd I instancji, opierając się na opiniach biegłych, uznał go za zdolnego do pracy. Po wydaniu wyroku, stan zdrowia Pana Jana uległ pogorszeniu, a dodatkowe badania wykazały nową, wcześniej niezdiagnozowaną kontuzję kręgosłupa, potwierdzoną przez specjalistę neurochirurga w prywatnej klinice. Pan Jan, składając apelację, dołączył nową dokumentację medyczną, w tym opinię neurochirurga, argumentując, że potrzeba powołania tego dowodu wynikła dopiero po wyroku sądu I instancji, w związku z nową diagnozą. W tym przypadku, sąd II instancji może uwzględnić nowe dowody, ponieważ dotyczą one okoliczności, które ujawniły się po wyroku I instancji i mają istotny wpływ na ocenę niezdolności do pracy.

 

Zaniedbanie w dostarczeniu dokumentacji w I instancji

Pani Anna, cierpiąca na chorobę reumatyczną, również ubiegała się o rentę. W trakcie postępowania przed sądem I instancji, z powodu zaniedbania ze strony pełnomocnika, nie zostały dołączone istotne wyniki badań laboratoryjnych, które potwierdzały zaawansowanie choroby. Sąd, opierając się na niepełnej dokumentacji i opiniach biegłych, oddalił jej roszczenie. Składając apelację, Pani Anna dołączyła brakujące dokumenty. W tym przypadku, sąd II instancji może odmówić uwzględnienia nowych dowodów, argumentując, że Pani Anna miała możliwość przedstawienia ich w postępowaniu przed sądem I instancji. Kluczowe będzie tu udowodnienie, że brak dokumentów nie wynikał z jej winy, a np. z zaniedbania pełnomocnika.

 

Sprzeczne opinie lekarskie

Pan Piotr, po operacji kolana, starał się o rentę. Sąd I instancji oparł się na opiniach dwóch biegłych ortopedów, którzy uznali go za zdolnego do pracy. Pan Piotr posiadał jednak prywatną opinię ortopedy, który leczył go od dłuższego czasu i który stwierdził trwałą niezdolność do pracy. Opinię tę przedstawił już w I instancji, jednak sąd nie dał jej wiary, preferując opinie biegłych. W apelacji Pan Piotr ponownie powołał się na tę opinię, wnosząc o powołanie kolejnego biegłego, tym razem o innej specjalizacji (np. rehabilitanta), który mógłby spojrzeć na sprawę z innej perspektywy. W tym przypadku, sąd II instancji może, ale nie musi, uwzględnić wniosek o powołanie nowego biegłego. Kluczowe będzie przekonujące uzasadnienie w apelacji, dlaczego opinie dotychczasowych biegłych są niewystarczające lub sprzeczne z dokumentacją medyczną, a opinia prywatna zasługuje na większą uwagę. Samo niezadowolenie z opinii biegłych nie jest wystarczającym argumentem.

Podsumowanie

Odwołując się od wyroku sądu w sprawie renty, należy pamiętać o ograniczeniach dotyczących powoływania nowych dowodów. Sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeśli strona mogła je przedstawić wcześniej. Wyjątkiem są sytuacje, gdy potrzeba powołania dowodu wynikła później, np. w związku z nową diagnozą lub zaniedbaniem, za które strona nie ponosi winy. Samo niezadowolenie z opinii biegłych lub posiadanie odmiennej opinii prywatnej, znanej już w I instancji, zazwyczaj nie jest wystarczające do uwzględnienia jej w apelacji. Kluczowe jest rzetelne uzasadnienie potrzeby powołania nowych dowodów i wykazanie, że nie było możliwości ich wcześniejszego przedstawienia.

Oferta porad prawnych

Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawie odwołania od decyzji ZUS, renty, emerytury lub innych świadczeń? Oferujemy profesjonalne porady prawne online, dostosowane do Twojej indywidualnej sytuacji. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać szybką i rzetelną pomoc prawną bez wychodzenia z domu. Analizujemy dokumenty, doradzamy w kwestiach proceduralnych i pomagamy w przygotowaniu niezbędnych pism. Zapewniamy dyskrecję i kompleksowe wsparcie na każdym etapie postępowania.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
2. Wyrok Sądu Najwyższego z 20 maja 1998 r., sygn. akt I CKN 678/97
3. Orzeczenia Sądu Najwyższego z 27 stycznia 1999 r., sygn. akt II CKN 798/97
4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2005 r., sygn. akt I UK 152/04

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny