Autor: Tomasz Krupiński
Mam zaległości wobec KRUS z 2001 r. Komornik żąda składek wraz z odsetkami. Nigdy nie zawierałem żadnego porozumienia itp. z KRUS. Czy doszło do przedawnienia składek w KRUS?
Z Pana wyjaśnień wynika, iż posiada Pan zaległości wobec KRUS z 2001 r. Obecnie toczy się wobec Pana postępowanie egzekucyjne.
Zgodnie z art. 41b ust. 1uUstawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników „należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, z zastrzeżeniem poniższych wyjątków”. Ust. 2 tego artykułu stanowi, że „nie ulegają przedawnieniu należności z tytułu składek zabezpieczone hipoteką, jednakże po upływie terminu przedawnienia należności te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki do wysokości zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia przedawnienia”.
Bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu od dnia podjęcia decyzji o rozłożeniu należności na raty lub odroczeniu terminu płatności, do dnia terminu płatności odroczonej należności z tytułu składek lub ostatniej raty, z zastrzeżeniem ust. 4.
Ustęp 4 stanowi, że „jeżeli w ustalonym terminie dłużnik nie zapłacił którejkolwiek z rat, na jakie została rozłożona należność, bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu od dnia podjęcia decyzji o rozłożeniu należności na raty, do dnia podjęcia decyzji o wygaśnięciu decyzji o rozłożeniu na raty należności z tytułu składek”.
Zobacz również: Czy można ubezpieczyć się w KRUS wstecz?
Bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego.
Bieg terminu przedawnienia przerywa ogłoszenie upadłości. Po przerwaniu bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego lub jego umorzeniu.
Jak wynika z powyższego, KRUS będzie mógł dochodzić zapłaty zaległości tylko przez pięć, a nie jak dotychczas, dziesięć lat. To bardzo ważna zmiana, która powinna ułatwić prowadzenie działalności, gdyż ustanawia taki sam okres przedawnienia zaległości składkowych, jaki jest przyjęty dla zaległości podatkowych.
Zgodnie z art. 27 ustawy deregulacyjnej ustanawiającej w tym przepisie regulacje intertemporalne „do przedawnienia należności z tytułu składek, o którym mowa w art. 41b ust. 1, którego bieg rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 r., stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z tym że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012 r. Jeżeli przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012 r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu”.
Jak z powyższego wynika, jeśli składki stały się wymagalne przed dniem 1 stycznia 2012 r., to nowy 5-letni bieg przedawnienia i tak zaczyna się dopiero od dnia 1 stycznia 2012 r. Wyjątek stanowi sytuacja, w której składki wymagalne przed dniem 1 stycznia 2012 r., zgodnie ze starym 10-letnim biegiem przedawnienia, przedawniłyby się wcześniej. W takiej sytuacji przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu a nie zgodnie z nowymi przepisami.
Pana składki stały się już wymagalne w 2001 r. i to wtedy najprawdopodobniej KRUS podjął działania celem ich wyegzekwowania, co zawiesiło termin przedawnienia aż do zakończenia postępowania egzekucyjnego.
Zgodnie z art. 33 pkt 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji „podstawą zarzutu w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej może być wykonanie lub umorzenie w całości albo w części obowiązku, przedawnienie, wygaśnięcie albo nieistnienie obowiązku”.
Z tytułu wykonawczego (decyzji KRUS) wynika domniemanie istnienia obowiązku, dlatego zobowiązany, wnosząc zarzuty na tych podstawach, zamierza wykazać, że obowiązek już nie istnieje (wykonanie, umorzenie, przedawnienie, wygaśnięcie obowiązku) lub że jeszcze nie zaistniał (nienałożenie obowiązku) albo że istnieje, ale nie jest jeszcze wymagalny lub że egzekucja z innych powodów nie jest dopuszczalna.
Prawo zgłoszenia zarzutów przysługuje wyłącznie zobowiązanemu. Ponadto zarzuty można zgłaszać wyłącznie w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez polskie organy egzekucyjne. Podstawą zarzutu mogą być wyłącznie okoliczności wymienione w art. 33 (wyrok NSA OZ w Lublinie z 20 września 1995 r., sygn. akt SA/Lu 2104/94, LexPolonicanr 342104; wyrok NSA z 27 października 1999 r., sygn. akt IV SA 1104/96, LEX nr 47780).
Zarzuty mogą być wnoszone w terminie siedmiu dni od pouczenia zobowiązanego o prawie zgłoszenia zarzutów (art. 27 § 1 pkt 9). Zobowiązany może po upływie tego terminu sprzeciwiać się prowadzeniu egzekucji, zgłaszając żądanie umorzenia postępowania (art. 59 § 4) oraz przedstawiając dowody stwierdzające wykonanie, umorzenie, wygaśnięcie lub nieistnienie obowiązku, odroczenie terminu wykonania obowiązku, rozłożenie na raty spłaty należności pieniężnych (art. 45 § 1). Zobowiązany nie może po upływie terminu do wniesienia zarzutów uzupełniać zarzutów zgłoszonych w terminie, powołując nowe ich podstawy, gdyż zarzuty takie są spóźnione i nie podlegają rozpatrzeniu. Zobowiązany nie może także zgłosić nowych podstaw zarzutów w toku postępowania w sprawie stanowiska wierzyciela wobec zarzutów oraz ewentualnego postępowania zażaleniowego, nawet jeżeli „nowe” podstawy zarzutu nie mogły być zgłoszone w terminie, w tym czasie bowiem jeszcze nie istniały (zob. wyrok WSA w Warszawie z 16 marca 2005 r., sygn. akt III SA/Wa 2485/04, LexPolonica nr 386463). Podobnie Naczelny Sąd Administracyjny nie jest uprawniony do rozpatrywania zarzutów zgłoszonych po raz pierwszy przez zobowiązanego w postępowaniu przed tym sądem (wyrok NSA OZ w Lublinie z 3 grudnia 1997 r., sygn. akt I SA/Lu 1246/96, LexPolonica nr 340373).
Zobowiązany, wnosząc zarzut na podstawie art. 33 pkt 1, twierdzi, że obowiązek nie istnieje, ponieważ albo nigdy nie powstał, albo wprawdzie powstał, ale wygasł z powodu wykonania lub z innych przyczyn, np. wskutek przedawnienia lub umorzenia obowiązku albo wskutek uchylenia lub stwierdzenia nieważności decyzji o nałożeniu obowiązku. Zarzuty wniesione na tej podstawie nie muszą być uprawdopodobnione lub poparte dowodami.
Jeżeli wcześniej postępowanie egzekucyjne z tytułu składek KRUS nie toczyło się przeciwko Panu, może Pan zgłosić zarzut przedawnienia w terminie 7 dni od doręczenia informacji o wszczęciu egzekucji przeciwko Panu. Jednak, jak już wspomniałem, jeżeli organ egzekucyjny wszczął egzekucję wcześniej, to termin przedawnienia został zawieszony (nie biegnie przez okres egzekucji administracyjnej).
Należy jeszcze zaznaczyć, iż do Pana zaległości wobec KRUS będzie miał zastosowanie okres 10-letni przedawnienia (do 2003 r. obowiązywał jak i obecnie okres 5 lat).
Zgodnie z Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 9 listopada 2011 r. (sygn. akt I SA/Bd 671/2011) „dziesięcioletni okres przedawnienia przewidziany w art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (odpowiednio do KRUS), w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 18 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. 2002 r. Nr 241 poz. 2074), znajduje zastosowanie do należności z tytułu składek, które stały się wymagalne przed dniem 1 stycznia 2003 r., jeżeli do tej daty nie uległy przedawnieniu według przepisów dotychczasowych”.
Jeżeli jednak w Pana przypadku, na podstawie powyższego spełniły się warunki przedawnienia składek, to powinien Pan wnieść zarzuty na postępowanie egzekucyjne prowadzone przez odpowiedni organ. Powinien Pan podnieść, że egzekwowane należności uległy przedawnieniu, w terminie 7 dni od dnia doręczenia decyzji.
Należy zaznaczyć, iż w odniesieniu do należności przysługujących KRUS organem egzekucyjnym jest – na zasadach ogólnych (art. 19 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym) – naczelnik właściwego urzędu skarbowego, a nie KRUS (postanowienie NSA z dnia 26 stycznia 2011 roku, sygn. akt II GSK 104/10).
Zarzut przedawnienia powinien kierować Pan do organu prowadzącego postępowanie, który wskazany będzie w zawiadomieniu o wszczęciu przeciwko Panu egzekucji, chociaż z powodów, o których wspominałem powyżej, może być on nieuwzględniony.
Pan Jan i zapomniane składki
Pan Jan prowadził niewielkie gospodarstwo rolne w latach 90. Z powodu trudnej sytuacji finansowej, w 1998 roku zaprzestał opłacania składek KRUS. Nie podejmował żadnych działań w kierunku uregulowania długu, ani KRUS nie kontaktował się z nim przez wiele lat. W 2015 roku pan Jan otrzymał zawiadomienie o wszczęciu egzekucji komorniczej. Zaniepokojony, skontaktował się z prawnikiem, który po analizie sprawy stwierdził, że roszczenie KRUS uległo przedawnieniu. Zgodnie z przepisami, w jego przypadku obowiązywał 10-letni okres przedawnienia, który rozpoczął bieg w momencie wymagalności pierwszej nieopłaconej składki. Biorąc pod uwagę brak działań egzekucyjnych ze strony KRUS przez tak długi czas, dług uległ przedawnieniu.
Pani Anna i ratalna spłata
Pani Anna miała zaległości w KRUS z lat 2005-2007. W 2008 roku zawarła z KRUS ugodę i rozpoczęła spłatę długu w ratach. Niestety, z powodu problemów finansowych, po kilku miesiącach zaprzestała spłaty. W 2018 roku KRUS wznowił postępowanie egzekucyjne. Pani Anna była przekonana, że dług uległ przedawnieniu. Okazało się jednak, że bieg terminu przedawnienia został zawieszony w momencie zawarcia ugody ratalnej i był kontynuowany dopiero od momentu zaprzestania spłat. W związku z tym, roszczenie KRUS nie uległo przedawnieniu.
Pan Piotr i hipoteka
Pan Piotr zaciągnął pożyczkę hipoteczną pod zastaw swojego gospodarstwa rolnego. Z powodu problemów finansowych, przestał opłacać zarówno raty kredytu, jak i składki KRUS. Bank, chcąc odzyskać należności, wszczął egzekucję z hipoteki. Okazało się, że część składek KRUS, choć teoretycznie uległa przedawnieniu, mogła być egzekwowana z przedmiotu hipoteki. Zgodnie z przepisami, należności z tytułu składek zabezpieczone hipoteką nie ulegają przedawnieniu w pełnym zakresie, a jedynie ich egzekucja po upływie terminu przedawnienia jest ograniczona do wartości przedmiotu hipoteki.
Przedawnienie składek KRUS jest złożonym zagadnieniem, zależnym od wielu czynników, takich jak data powstania zaległości, podjęte działania egzekucyjne, zawarte ugody czy zabezpieczenia hipoteczne. Co do zasady, należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po 5 latach, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, jednak istnieją wyjątki od tej reguły. Warto pamiętać, że bieg terminu przedawnienia może ulec zawieszeniu lub przerwaniu. Osoby mające zaległości w KRUS powinny dokładnie przeanalizować swoją sytuację, a w razie wątpliwości skonsultować się z prawnikiem, aby ustalić, czy ich dług uległ przedawnieniu.
Oferujemy kompleksową pomoc prawną w zakresie spraw związanych z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS), w tym doradztwo dotyczące przedawnienia składek, postępowań egzekucyjnych, odwołań od decyzji KRUS, a także kwestii związanych z ubezpieczeniem rolniczym i świadczeniami z niego wynikającymi.
1. Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników - Dz.U. 1991 nr 7 poz. 24
2. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego OZ w Lublinie z dnia 20 września 1995 r., sygn. akt SA/Lu 2104/94
3. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 października 1999 r., sygn. akt IV SA 1104/96
4. Wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 9 listopada 2011 r. \sygn. akt I SA/Bd 671/2011
5. Postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 stycznia 2011 roku, sygn. akt II GSK 104/10
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
