Zasiłek macierzyński przy kilku umowach o pracę, co musisz wiedzieć?

Zasiłek macierzyński – warunki

Podstawę prawną do udzielenia odpowiedzi na zadane przez Panią pytania stanowi ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2022 r., poz. 1732; zwana dalej w skrócie „ustawą”). Zgodnie z jej art. 29 ust. 1 – zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego urodziła dziecko. W oparciu o normę art. 47 ustawy zasady związane z ustalaniem wysokości zasiłku chorobowego mają zastosowanie również przy ustaleniu wysokości zasiłku macierzyńskiego. Dlatego też cytowane przepisy zawierają słowo „zasiłek chorobowy”, natomiast odnieść je należy w Pani przypadku do zasiłku macierzyńskiego.

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego (macierzyńskiego)

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy – podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 1, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia. Co do zasady, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego dla pracownika stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeśli pracownik pracował krócej niż 12 miesięcy, wówczas bierzemy pod uwagę wszystkie pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia. Jeśli natomiast niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie, które ubezpieczony będący pracownikiem osiągnąłby, gdyby pracował pełny miesiąc kalendarzowy (art. 37 ust. 1 ustawy).

Jak brak wynagrodzenia w niektórych miesiącach wpływa na podstawę wymiaru zasiłku?

Niewypłacenie wynagrodzenia w niektórych miesiącach uwzględnianych w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego powoduje wyłączenie tych miesięcy z obliczenia podstawy wymiaru zasiłku (art. 36 ust. 1 i art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267) – teza wyroku SN z dnia 14 lipca 2005 r., II UK 314/04. W uzasadnieniu Sąd wywiódł, że okoliczność nieuwzględnienia przez ustawodawcę jakiejkolwiek możliwości ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego na wypadek nieuzyskania wynagrodzenia nasuwa wniosek, że pracownik świadczący pracę i nieuzyskujący za nią wynagrodzenia nie może powoływać się na przesłankę ubezpieczenia, czyli na utratę wynagrodzenia z powodu choroby. Jeśli więc wynagrodzenie zostało wypłacone tylko w niektórych z 6 miesięcy przypadających przed powstaniem niezdolności do pracy (obecnie: 12 miesięcy) sumę tych wynagrodzeń dzieli się przez sześć (miesięcy) i wynik decyduje o wysokości podstawy wymiaru zasiłku. Dodatkowo Sąd Najwyższy wskazał, że ponieważ zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę – to i tak wynik owego „dzielenia” musi zostać „skorygowany” i ewentualnie podwyższony. Sąd podkreślił ponadto, że w wypadku nieuzyskania wynagrodzenia podstawa wymiaru zasiłku chorobowego nie może się odwoływać do wynagrodzenia tylko ustalonego – w szczególności w sytuacji gdy pracodawca był zobowiązany do wypłacenia wynagrodzenia, a obowiązku tego w sposób zawiniony lub z przyczyn od siebie niezależnych nie wykonał (wyrok SN z dnia 14 lipca 2005 r., II UK 314/04, OSNP 2006, nr 7-8, poz. 120).

Zatem jeżeli w okresie 12 miesięcy (pełnych kalendarzowych miesięcy zatrudnienia) nie uzyskiwała Pani wynagrodzenia z powodu usprawiedliwionych nieobecności (tj. zwolnienie lekarskie), to do obliczenia podstawy wymiaru nie bierze się pod uwagę wynagrodzenia za miesiące, w których przepracowała Pani mniej niż połowę obowiązującego czasu pracy, a przyjmuje się do obliczenia podstawy wymiaru zasiłku wynagrodzenie uzupełnione – za okres, w którym Pani przepracowała przynajmniej połowę obowiązującego czasu pracy. Zatem jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie przyjmowane jest do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku pracownik nie osiągnął pełnego wynagrodzenia z przyczyn usprawiedliwionych, przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku:

• wyłącza się wynagrodzenie za miesiące, w których pracownik przepracował mniej niż połowę obowiązującego go w tym miesiącu czasu pracy,
• przyjmuje się – po uzupełnieniu – wynagrodzenie za miesiące, w których pracownik przepracował co najmniej połowę obowiązującego go w tym miesiącu czasu pracy.

Jeżeli pracownik w każdym miesiącu przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku uwzględnia się wynagrodzenie za wszystkie miesiące, uzupełnione do pełnej wysokości.

Zasady te będą obowiązywać zarówno przy ustaleniu zasiłku chorobowego w ciąży, jak i zasiłku macierzyńskiego po urodzeniu dziecka. Zatem bierze się najpierw pod uwagę okres 12 miesięcy poprzedzających niezdolność do pracy i sprawdza się, który wariant z wyżej wskazanych zasad należy zastosować.

Wyliczenie zasiłku macierzyńskiego z umowy-zlecenia

Odnosząc się do kwestii umowy-zlecenia, to również będą one brane pod uwagę przy wyliczeniu kwoty zasiłku macierzyńskiego. Podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego stanowi średnia podstawa składki na ubezpieczenie chorobowe z dwunastu pełnych miesięcy przed porodem. Natomiast gdy umowa-zlecenie wykonywana jest krócej niż rok, średnia uwzględnia tylko pełne miesiące, w których umowa rzeczywiście była realizowana. Te dwanaście miesięcy będą liczone od momentu niezdolności do pracy, jeżeli przebywałaby Pani na zwolnieniu podczas ciąży lub też od dnia porodu, jeżeli na zwolnieniu nie będzie Pani przebywała.

W przypadku gdy będzie posiadać Pani dwa tytułu ubezpieczenia, tj.: umowę o pracę i umowę-zleceni, to zasiłek macierzyński będzie przysługiwał odrębnie z każdego z tych tytułów. Otrzyma Pani zatem zasiłek wyliczony z umowy o pracę oraz wyliczony z umowy-zlecenia (przy opłacaniu składki na ubezpieczenie chorobowe). W zależności od tego, ile będzie trwała umowa, jedna i druga, przy uwzględnieniu opisanych wyżej zasad będzie to wyliczone. Czyli w praktyce będą dwa przelewy.

Umowa-zlecenie, jeżeli będzie trwała krócej niż 12 miesięcy, to zasiłek macierzyński będzie wyliczony z pełnych miesięcy kalendarzowych trwania tego ubezpieczenia, tj. okresu, w jakim miała Pani umowę-zlecenie i odprowadzała Pani składkę na ubezpieczenie chorobowe.

Podczas urlopu macierzyńskiego obowiązkowo podlega Pani ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. Płatnikiem składek jest podmiot, który wypłaca zasiłek macierzyński: pracodawca, zleceniodawca, ZUS.

Umowa o pracę przedłużona do dnia porodu

Zgodnie z art. 177 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r., poz. 1510): „Umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu.”.

Tak naprawdę aktualnie nie jest Pani w stanie wyliczyć tej kwoty, ponieważ jest też uzależniona od Pani wynagrodzenia urlopowego, wynagrodzenia chorobowego, premii, dodatków. Co do zasady, zasiłek macierzyński jest wyższy niż otrzymywane wynagrodzenie.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - Dz.U. 1999 nr 60 poz. 636
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 2005 r., sygn. akt II UK 314/04
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 2005 r.,sygn. akt II UK 314/04

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.