Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Wniosek o emeryturę złożyłem w maju 2015. ZUS przyznał mi emeryturę od sierpnia, tj. od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego. Czy moje składki waloryzowane były wskaźnikiem I kwartału 2015 (co jest korzystniejsze niż waloryzacja wskaźnikiem roku poprzedniego)? W sieci jest dużo ostrzeżeń przed składaniem wniosku w czerwcu właśnie ze względu na sposób waloryzacji składek. Która data jest decydująca ?
Waloryzacja składek polega na pomnożeniu zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składek na ubezpieczenie emerytalne przez wskaźnik waloryzacji. Waloryzacji podlega kwota składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego na dzień 31 stycznia roku, za który jest przeprowadzana, powiększona o kwoty z tytułu przeprowadzonych waloryzacji. Waloryzacja składek przeprowadzana jest corocznie, od dnia 1 czerwca każdego roku, poczynając od waloryzacji za rok 2000.
Metoda rocznej waloryzacji nie uwzględnia jednak waloryzacji składek za ostatnie miesiące pracy przed przejściem na emeryturę, zewidencjonowanych po dniu 31 stycznia.
W przypadku ustalania wysokości emerytury: w pierwszym kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za trzeci kwartał poprzedniego roku; w drugim kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za czwarty kwartał poprzedniego roku; w trzecim kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za pierwszy kwartał danego roku; w czwartym kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za drugi kwartał danego roku.
Jeśli ustalanie emerytury następuje: w I lub II kwartale (ale w okresie kwiecień–maj), np. 2015 r., wówczas kwota składek poddana ostatniej rocznej waloryzacji (tj. kwota składek na dzień 31 stycznia 2013 r. zwaloryzowana za 2013 r.) powinna być włączona w cykl waloryzacji kwartalnych poczynając od waloryzacji za I kwartał 2014 r.; w II kwartale, ale w czerwcu, np. 2015 r., wówczas kwota składek poddana ostatniej rocznej waloryzacji (tj. kwota składek na dzień 31 stycznia 2014 r. zwaloryzowana za 2014 r.) nie podlega już żadnej waloryzacji kwartalnej; w III lub IV kwartale, np. 2015 r., wówczas kwota składek poddana ostatniej rocznej waloryzacji (tj. kwota składek na dzień 31 stycznia 2014 r. zwaloryzowana za 2014 r.) powinna być włączona w cykl waloryzacji kwartalnych poczynając od waloryzacji za I kwartał 2015 r.
Zobacz również: Którego dnia miesiąca przejść na emeryturę?
Ministerstwo pracy tłumaczy, że w przypadku ustalania emerytury w czerwcu danego roku, kwota składek poddana ostatniej waloryzacji rocznej nie może podlegać dodatkowym waloryzacjom kwartalnym, gdyż została już zwaloryzowana rocznie za poprzedni rok od dnia 1 czerwca bieżącego roku. Przedstawiciele ministerstwa pracy przyznają, iż resort ma pełną świadomość, że złożenie wniosku o emeryturę w czerwcu może spowodować przyznanie niższego świadczenia.
Z przepisów wynika, że waloryzację składek przeprowadza się systemem rocznym do czasu, gdy ubezpieczony zgłosi wniosek o emeryturę. Wówczas składki waloryzuje się dodatkowo kwartalnie za okres, za który nie były objęte waloryzacjami rocznymi. W konsekwencji w przypadku ustalania wysokości emerytury np. w kwietniu lub maju danego roku składki zapisane na koncie ubezpieczonego po dniu 31 stycznia roku, za który była przeprowadzona ostatnia waloryzacja roczna, jak również składki zewidencjonowane we wcześniejszym okresie, poddane ostatniej waloryzacji rocznej (przeprowadzonej w czerwcu poprzedniego roku), podlegają dodatkowo również waloryzacjom kwartalnym.
Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 22 sierpnia 2012 r. (sygn. akt III AUa 325/12) wskazał, że „przepisy art. 25 i art. 25a u.e.r.f.u.s. nie naruszają konstytucyjnych zasad równości wobec prawa oraz państwa prawa, albowiem jedynie różnicują sytuację prawną osób pobierających świadczenia z ubezpieczeń społecznych w zależności od długości opłacania składek na te ubezpieczenia, co jest cechą relewantną i dopuszcza takie zróżnicowanie, przy czym nie jest to niezgodne z art. 32 Konstytucji RP˝. W uzasadnieniu wyroku sąd zauważył także, że wprawdzie przepisy dotyczące waloryzacji składek ustalają w stosunku do określonych grup świadczeniobiorców różną metodę (mechanizm) waloryzacji, to jednak zachowują to samo założenie stabilnej wartości ekonomicznej otrzymywanych świadczeń oraz przewidują mechanizm umożliwiający jego urzeczywistnienie. W związku z tym, mimo różnic sposobów dokonania waloryzacji, co zresztą odnosi się tylko do jednego roku poprzedzającego nabycie prawa do emerytury, istota instytucji przystosowującej wartość świadczeń emerytalno-rentowych do spadku siły nabywczej pieniądza nie została naruszona.
Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 13 lutego 2013 r. (sygn. akt III AUa 757/12) w sprawie kapitału początkowego osób przechodzących na emeryturę w czerwcu danego roku podzielił pogląd Sądu Apelacyjnego w Krakowie, zauważając, że „analizowane przepisy art. 25 i 25a ustawy o emeryturach i rentach nie naruszają zasady równości wobec prawa, albowiem jedynie różnicują sytuację ubezpieczonych w zależności od miesiąca przechodzenia na emeryturę, co jest cechą relewantną. W prawie zabezpieczenia emerytalnego sytuacja taka nie jest odosobniona, dla przykładu zupełnie inna jest wysokość emerytury obliczanej z zastosowaniem kwoty bazowej dla osoby przechodzącej na emeryturę w lutym, a inna w marcu danego roku (art. 19a o e. i r. z FUS)”.
Roczną waloryzację składek przeprowadza się do czasu, gdy ubezpieczony zgłosi wniosek o emeryturę. Wtedy składki waloryzuje się dodatkowo kwartalnie za okres, za który nie były objęte obliczeniami rocznymi. W konsekwencji, gdy wysokość emerytury ustala się np. w kwietniu lub maju, składki zapisane na koncie ubezpieczonego po ?31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację roczną, jak ?i składki zewidencjonowane wcześniej, poddane ostatniemu rocznemu docenieniu ?(z czerwca poprzedniego roku), są dodatkowo waloryzowane kwartalnie.
Natomiast gdy emerytura jest ustalana w czerwcu, kwota składek poddana ostatniej waloryzacji rocznej nie jest dodatkowo dowartościowana kwartalnie. Została już bowiem doceniona rocznie za poprzedni rok od 1 czerwca roku, w którym został zgłoszony wniosek o emeryturę.
Niestety nie wiem, czy ZUS prawidłowo zwaloryzował Pana składki. Musiałabym zapoznać się z decyzją ZUS-u.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika