Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
W Polsce jestem na emeryturze od 5 lat, rok później podjęłam pracę w Anglii. Nigdy nie zgłaszałam zarobków w polskim ZUS. Czy mam to zgłosić mimo przeterminowania? Pracuję nadal.
Pani obowiązkiem było dokonać zgłoszenia do ZUS-u o wysokości Pani zagranicznych zarobków, gdyż wpływają one na wysokość emerytury wypłacanej z Polski. Nie ma zaś znaczenia, czy praca za granicą podlega obowiązkowemu albo dobrowolnemu ubezpieczeniu w Polsce, czy za granicą, ani to czy jest opodatkowana w Polsce, czy też w miejscu jej wykonywania.
Natomiast w przypadku osiągnięcia przez Panią powszechnego wieku emerytalnego, Pani emerytura nie będzie podlegała ograniczeniu ani zawieszeniu, nawet jeśli przekroczy Pani ustawowe limity pozwalające dorobić do emerytury, by jej nie zmniejszyć (nie stracić).
Jeśli pobierane wynagrodzenie wpływało na wysokość polskiej emerytury, ZUS ma prawo żądać zwrotu nienależnie pobranych kwot (do 3 lat wstecz). Niestety, naruszanie obowiązków z zakresu ubezpieczeń społecznych to także przestępstwo – art. 219 Kodeksu karnego wskazuje bowiem: „Kto narusza przepisy prawa o ubezpieczeniach społecznych, nie zgłaszając, nawet za zgodą zainteresowanego, wymaganych danych albo zgłaszając nieprawdziwe dane mające wpływ na prawo do świadczeń albo ich wysokość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”.
Informuje o tym ZUS na swojej stronie w artykule „Czy zawiesimy lub zmniejszymy Twoje świadczenie, jeśli pracujesz w Unii Europejskiej?”, piszą: „Jeśli otrzymujesz od nas emeryturę lub rentę i pracujesz lub prowadzisz działalność gospodarczą, może to spowodować, że zmniejszymy lub zawiesimy Twoje świadczenie. Zasada ta dotyczy emerytów i rencistów, którzy pracują zarówno w Polsce, jak i w każdym innym państwie, w tym również w UE lub EFTA. Dlatego musisz nas informować o zarobkach, jakie uzyskujesz”*.
Jako prawnik nie zalecam nie dokonywać zgłoszenia, bo ZUS prędzej czy później zapewne się dowie. Natomiast musi Pani być świadoma sankcji. Jeśli zaś przeszła Pani na emeryturę z powodu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, to wówczas zagraniczne zarobki nie mają wpływu na wysokość polskiej emerytury, więc wymienione sankcje Pani nie grożą.
Emeryt-przedsiębiorca w Niemczech
Pan Jan, emeryt od 62 roku życia, wyjechał do Niemiec, gdzie otworzył małą firmę budowlaną. Przez 5 lat nie informował ZUS o swoich dochodach zza granicy, przekonany, że skoro odprowadza składki w Niemczech, to nie musi nic zgłaszać w Polsce. Po kontroli ZUS okazało się, że jego emerytura była wypłacana w zawyżonej kwocie, ponieważ nie uwzględniano dochodów zagranicznych przy jej obliczaniu. ZUS zażądał zwrotu nadpłaconych świadczeń za 3 lata wstecz, co stanowiło dla pana Jana spory wydatek. Dodatkowo, został pouczony o możliwości wszczęcia postępowania karnego.
Emerytka pracująca w opiece w Wielkiej Brytanii
Pani Maria, emerytka od 60 roku życia, podjęła pracę jako opiekunka osób starszych w Wielkiej Brytanii. Ze względu na niskie zarobki, uznała, że nie ma potrzeby informować ZUS. Po kilku latach, planując powrót do Polski, skontaktowała się z ZUS w sprawie przeliczenia emerytury. Wtedy dowiedziała się o obowiązku informowania o dochodach zagranicznych. Chociaż osiągnęła już powszechny wiek emerytalny i jej emerytura nie uległa zmniejszeniu, musiała złożyć wyjaśnienia i udokumentować swoje dochody. Uniknęła sankcji finansowych i karnych, ale sytuacja ta wywołała u niej stres i niepewność.
Emeryt-sezonowiec w Hiszpanii
Pan Piotr, emeryt od 65 roku życia, spędzał kilka miesięcy w roku w Hiszpanii, gdzie pracował sezonowo przy zbiorach owoców. Uważał, że praca dorywcza za granicą nie wymaga zgłoszenia do ZUS. Po pewnym czasie, ZUS, w ramach międzynarodowej wymiany informacji, uzyskał dane o jego zatrudnieniu w Hiszpanii. Ponieważ pan Piotr przekroczył już powszechny wiek emerytalny, jego emerytura nie została zmniejszona. Jednakże, ZUS przeprowadził postępowanie wyjaśniające, co wiązało się z koniecznością dostarczenia dokumentów i tłumaczeń, co było dla pana Piotra uciążliwe.
Emeryci pobierający świadczenia z ZUS i pracujący za granicą, co do zasady, mają obowiązek informowania ZUS o swoich zagranicznych dochodach. Niezgłoszenie tego faktu może skutkować koniecznością zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, a nawet konsekwencjami karnymi. Wyjątkiem są emeryci, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny – ich zarobki zagraniczne nie wpływają na wysokość emerytury, choć obowiązek informacyjny wciąż istnieje. Zatem, aby uniknąć problemów, należy zawsze zgłaszać ZUS swoje dochody z pracy za granicą.
Potrzebujesz pomocy prawnej w związku z pracą za granicą na emeryturze i rozliczeniami z ZUS? Oferujemy profesjonalne porady prawne online, dostosowane do Twojej indywidualnej sytuacji. Nasi doświadczeni prawnicy specjalizujący się w prawie ubezpieczeń społecznych i prawie międzynarodowym pomogą Ci zrozumieć Twoje prawa i obowiązki, doradzą w kwestiach związanych z zgłaszaniem dochodów zagranicznych, uniknięciem konsekwencji prawnych i finansowych oraz reprezentacją przed ZUS.
1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
