Autor: Małgorzata Zegarowicz-Sobuń
Moje pytanie dotyczy dziedziczenia składek ZUS po zmarłym ojcu. Tato nigdy nie pobierał renty ani emerytury, zginął w wypadku. Po jego śmierci mama i nieletnia siostra nie otrzymały renty (mama miała ukończone 50 lat), ponieważ pracodawca nie płacił składek regularnie w ciągu ostatnich 5 latach życia taty. Po pisemnej prośbie ZUS zaczął wypłacać najniższą rentę w drodze wyjątku nieletniej siostrze. Tata zginął w 1998 r., miał 51 lat. Przeczytałam gdzieś, że jeżeli osoba nie pobierała renty ani emerytury, to rodzinie należą się pieniądze ze składanych przez lata składek ZUS. Proszę o wyjaśnienie sprawy dziedziczenia składek!
Konsekwencją reformy emerytalnej z roku 1999 jest to, że wszystkie pracujące osoby mają konta w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. W 2011 r. przeprowadzono kolejną reformę dotyczącą otwartych funduszy emerytalnych. Po obniżeniu przez Sejm wysokości składki trafiającej do wybranego funduszu, osoby mogły zdecydować, czy dalej chcą być członkami OFE, czy ich składka ma trafiać do ZUS. W taki sposób, od 1 maja 2011 r. ZUS rozpoczął – obok prowadzenia kont – prowadzenie subkont. Są to specjalne konta, które ma każdy, kto należał do jednego z otwartych funduszy emerytalnych.
Otwarty fundusz emerytalny – II filar (kapitałowy) miał charakter obowiązkowy dla osób urodzonych po 31 grudnia 1968 r., które podlegały ubezpieczeniom społecznym, natomiast osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1969 r. – mogły indywidualnie podjąć decyzję o przystąpieniu do II filaru. Jeżeli osoba urodziła się przed 1 stycznia 1949 r., ta zasada nie miała do nich zastosowania.
Jeżeli chodzi o dziedziczenie składek – składki zgromadzone w OFE podlegają dziedziczeniu, natomiast w ZUS wygląda to inaczej. Środki na subkoncie, podobnie jak środki zgromadzone w OFE, są dziedziczone. Dziedziczenie odbywa się na tych samych zasadach. W przypadku śmierci osoby, która zgromadziła składki na subkoncie, wszystkie osoby wskazane dziedziczą te składki. Tak samo przy rozwodzie, składka dzielona jest między małżonków. Odbywa się to na identycznych zasadach jak w przypadku OFE. Zarówno środki zgromadzone na subkoncie ZUS, jak i w OFE, są wypłacane w dwóch częściach: małżonkowi zmarłej osoby oraz osobom wskazanym (uposażonym) przez zmarłego.
Zobacz również: Jednorazowa wypłata z subkonta ZUS
W pierwszej kolejności środki z ZUS lub OFE dziedziczy więc małżonek osoby zmarłej. Jeśli między małżonkami istniała ustawowa wspólnota majątkowa, dziedziczący małżonek ma prawo do połowy środków zgromadzonych w trakcie małżeństwa. Pieniądze są przekazywane na rachunek małżonka w OFE, a jeśli takiego nie posiada, Fundusz powinien mu je otworzyć i tam wpłacić zgromadzone środki. Natomiast, jeśli środki były na subkoncie w ZUS, trafiają na subkonto dziedziczącego współmałżonka. W obydwu przypadkach pieniądze są doliczane do zgromadzonych już składek tej osoby. Druga połowa środków pozostawionych przez zmarłego w ZUS czy OFE trafia do osób przez niego uposażonych.
Jeśli więc Pani tata nie przystąpił do OFE, składki nie były odprowadzane na subkonto. Dziedziczenie składek z subkonta ZUS jest możliwe tylko w wypadku, gdy na subkonto były odprowadzane środki.
Odpowiedź udzielona w oparciu o przepisy:
Historia pani Katarzyny, której mąż zmarł nagle na zawał serca w wieku 55 lat. Przez całe życie zawodowe pracował na umowie o pracę i odprowadzał składki do ZUS, jednak nigdy nie przeszedł na emeryturę. Katarzyna, będąc w trudnej sytuacji finansowej, dowiedziała się, że może ubiegać się o rentę rodzinną. Niestety, okazało się, że składki męża nie były regularnie odprowadzane przez ostatnich kilka lat przed śmiercią, co utrudniło uzyskanie świadczenia. Dopiero po długiej walce i interwencji prawnika udało się jej wywalczyć wypłatę minimalnej renty.
Pan Marek, który prowadził jednoosobową działalność gospodarczą przez ponad 20 lat i regularnie płacił składki do ZUS. Po jego śmierci w wypadku samochodowym, jego dorosłe dzieci próbowały dowiedzieć się, czy mogą odziedziczyć zgromadzone przez ojca składki. Po konsultacji w ZUS okazało się, że środki zgromadzone w ZUS nie podlegają dziedziczeniu, ale jeśli Marek miał subkonto, jego uposażeni spadkobiercy mogą otrzymać część środków. W efekcie dzieci odziedziczyły pewną kwotę, jednak była ona znacznie niższa niż się spodziewali.
Pani Anna, której mąż zmarł po ciężkiej chorobie. Miał on konto w Otwartym Funduszu Emerytalnym (OFE) i przez lata gromadził środki w ramach II filaru. Po jego śmierci, Anna dowiedziała się, że ma prawo do części zgromadzonych tam środków, ponieważ byli małżeństwem i mieli wspólność majątkową. Środki te zostały podzielone między nią a ich pełnoletniego syna, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dzięki temu otrzymali jednorazową wypłatę, co pomogło im przetrwać trudny czas po stracie bliskiej osoby.
Dziedziczenie składek ZUS i OFE to skomplikowany proces, który zależy od wielu czynników, takich jak przynależność do systemu emerytalnego oraz status prawny uposażonych. Składki zgromadzone na subkoncie w ZUS oraz w OFE podlegają dziedziczeniu, podczas gdy standardowe składki w ZUS nie są dziedziczone. Kluczową rolę odgrywa również sytuacja rodzinna i majątkowa zmarłego, a także terminowe opłacanie składek. Warto zasięgnąć informacji w ZUS, aby upewnić się, jakie świadczenia przysługują rodzinie po śmierci bliskiej osoby.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online w zakresie ubezpieczeń społecznych, w tym kwestii związanych z dziedziczeniem składek ZUS i OFE. Nasz zespół doświadczonych prawników pomoże wyjaśnić skomplikowane przepisy i doradzi, jakie kroki podjąć, aby skutecznie dochodzić swoich praw. Porady odbywają się w wygodnej formie online, zapewniając szybki i łatwy dostęp do specjalistycznej wiedzy. Dzięki indywidualnemu podejściu otrzymasz rzetelną analizę swojej sytuacji oraz praktyczne rozwiązania dostosowane do Twoich potrzeb. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać fachową pomoc prawną bez wychodzenia z domu.
1. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
2. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika