Wyjazd za granicę do pracy i pobieranie renty socjalnej
Autor: Małgorzata Zegarowicz-Sobuń
Pobieram rentę socjalną wydana na stałe z powodu częściowej niezdolności do pracy. Wyjechałam za granicę do pracy, jestem tu niezłych parę lat, a wciąż pobieram to świadczenie, pomimo że pracuję tutaj. Żałuję, że nie zrezygnowałam z niej dawno temu. Teraz mam obawy, jakie mogą mnie spotkać konsekwencje. Co robić?
Otrzymywanie renty socjalnej i jednoczesne uzyskiwanie przychodu
Otrzymywanie renty socjalnej i jednoczesne uzyskiwanie przychodu w wysokości przewyższającej wartości wskazane w ustawie o rencie socjalnej – przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, skutkuje jej zawieszeniem. Zgodnie z art. 10 ust. 2 ustawy za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, uważa się zatrudnienie, służbę wojskową bądź służbę w organach o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 6 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie działalności pozarolniczej. Za przychód uważa się również kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.
Zobacz również: Czy na rencie można iść na zwolnienie lekarskie?
Zawieszenie prawa do renty socjalnej
Prawo do renty socjalnej ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu innego niż wymieniony, zaliczonego do źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 200 z późn. zm.) lub osiągania przychodów z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, opodatkowanych na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
Zobacz również: Emerytura socjalna w Austrii
Praca za granicą i pobieranie w Polsce renty socjalnej
Prawo do renty socjalnej ulega zawieszeniu również w razie osiągania przychodu za granicą z tytułów, takich jak:
- działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego,
- kwoty pobranych zasiłków,
- określonego w ustawie o PIT.
Prawo do renty socjalnej zawiesza się za miesiąc, w którym zostały osiągnięte przychody w łącznej kwocie wyższej niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do celów emerytalnych.
Osoba pobierająca rentę obowiązana jest niezwłocznie powiadomić organ ją wypłacający o osiąganiu przychodu w kwocie powodującej zawieszenie prawa do renty.
Niezależnie od tego, każdy rencista, który osiągał lub wie, że będzie osiągał przychód z tytułu wykonywania pracy, która objęta jest obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, ma obowiązek powiadomić organ rentowy (ZUS) o wysokości przychodu uzyskanego z tytułu tej pracy. Na takiej osobie ciąży również obowiązek corocznego przedkładania w ZUS-ie (do końca lutego) zaświadczenia o wysokości przychodu za ubiegły rok.
Nienależnie pobrane świadczenia z ZUS i obowiązek ich zwrotu
Zgodnie z art. 138 ustawy emerytalnej osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu. Za nienależnie pobrane świadczenia uważa się m.in. świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania.
Zgodnie z powyższą regulacją nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń za okres dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ rentowy o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, a mimo to świadczenia były jej nadal wypłacane (kwoty nienależnie pobranych świadczeń w związku z osiągnięciem przychodów podlegają zwrotowi za okres nie dłuższy niż 1 rok kalendarzowy poprzedzający rok, w którym wydano decyzję o rozliczeniu świadczenia) Brak informacji w sytuacji osiągania przychodu skutkuje skierowaniem przez ZUS wezwania do zwrotu świadczeń za okres nie dłuższy niż 3 lata kalendarzowe poprzedzające rok wydania tej decyzji.
W szczególnie uzasadnionych okolicznościach ZUS może odstąpić od żądania zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń w całości lub w części, zmniejszyć wysokość potrąceń lub zawiesić dokonywanie tych potrąceń na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy.
Zobacz również: Renta chorobowa a działalność gospodarcza
Przykłady
Nieświadome narastające zadłużenie
Marek wyjechał do Niemiec do pracy w magazynie. Przez lata regularnie pobierał polską rentę socjalną, nie zdając sobie sprawy, że jego zarobki za granicą przekraczają dopuszczalne limity. Po kilku latach ZUS przeprowadził kontrolę i zażądał zwrotu świadczeń za ostatnie trzy lata, co oznaczało dla Marka konieczność spłaty kilkunastu tysięcy złotych. Dodatkowo groziły mu odsetki za zwłokę.
Zwłoka w zgłoszeniu kosztowała ją majątek
Anna od kilku lat pracowała we Francji jako opiekunka osób starszych. Początkowo nie zarabiała dużo, ale z czasem jej pensja wzrosła. Wiedziała, że powinna zgłosić przychody do ZUS-u, ale odkładała to na później. Kiedy w końcu zdecydowała się to zrobić, okazało się, że musi zwrócić pobraną rentę za cały rok. Nie miała takich oszczędności, więc ZUS rozłożył jej dług na raty, ale i tak przez wiele miesięcy musiała spłacać zaległości.
Wstrzymanie wypłaty renty i brak środków do życia
Piotr, mieszkający i pracujący w Holandii, wciąż pobierał rentę socjalną z Polski, nie informując o tym ZUS-u. Pewnego dnia otrzymał pismo informujące o natychmiastowym wstrzymaniu wypłaty świadczenia oraz konieczności zwrotu nienależnie pobranych kwot. Nie był na to przygotowany finansowo, a jego sytuacja skomplikowała się jeszcze bardziej, gdy na kilka tygodni stracił pracę. Gdyby wcześniej zgłosił swoje dochody, uniknąłby nagłego kryzysu finansowego.
Podsumowanie
Pobieranie renty socjalnej i jednoczesna praca za granicą wiąże się z poważnymi konsekwencjami, jeśli nie zostanie zgłoszone do ZUS-u. Przekroczenie dopuszczalnych limitów dochodu skutkuje zawieszeniem świadczenia, a w przypadku nieprawidłowego pobierania – obowiązkiem zwrotu nienależnych kwot, nawet za trzy lata wstecz. Wielu rencistów nieświadomie naraża się na zadłużenie i problemy finansowe, odkładając zgłoszenie swoich dochodów. Warto pamiętać o obowiązku informowania ZUS-u o przychodach i regularnym rozliczaniu świadczenia, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.
Oferta porad prawnych
Jeśli masz wątpliwości dotyczące pobierania renty socjalnej i pracy za granicą, skorzystaj z profesjonalnych porad prawnych online. Pomożemy Ci zrozumieć przepisy, ocenić Twoją sytuację i uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji związanych z ewentualnym obowiązkiem zwrotu świadczeń. Oferujemy szybkie i rzetelne konsultacje bez wychodzenia z domu – skontaktuj się z nami, aby uzyskać fachową pomoc dostosowaną do Twoich potrzeb.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
