Ograniczenie etatu nauczycielowi w wieku przedemerytalnym

Art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela – „dyrektor szkoły w razie:

1) całkowitej likwidacji szkoły rozwiązuje z nauczycielem stosunek pracy;

2) częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć rozwiązuje z nim stosunek pracy lub, na wniosek nauczyciela, przenosi go w stan nieczynny. Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może wyrazić zgodę na ograniczenie zatrudnienia”.

Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może wyrazić zgodę na ograniczenie zatrudnienia w trybie określonym w art. 22 ust. 2.

Zobacz również: Odprawa emerytalna z art 88 KN

Możliwość rozwiązania stosunku pracy na podstawie art. 20 KN z nauczycielem w wieku przedemerytalnym

W kwestii możliwości rozwiązania stosunku pracy na podstawie art. 20 KN z nauczycielem w wieku przedemerytalnym (tj. nauczycielem spełniającym warunki art. 39 K.p.) nie ma niestety jednolitych poglądów ani jednolitego orzecznictwa sądowego.

Z jednej strony wskazuje się, iż na podstawie art. 91c ust. 1 KN, postanowienia zawarte w art. 39 K.p. znajdą zastosowanie także do nauczycieli, gdyż kwestia ochrony stosunku pracy nauczyciela w wieku przedemerytalnym nie jest regulowana przepisami KN, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2010 r. (sygn. akt II PK 85/10; Lex nr 687021).

Istnieją również poglądy, według których do nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania, w zakresie rozwiązania stosunku pracy nie należy stosować przepisów ochronnych zawartych w K.p., gdyż podstawy wypowiedzenia stosunku pracy nauczycielom zatrudnionym na podstawie mianowania zostały wyczerpująco określone w KN, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006 r. (uchwała SN z dnia 7 grudnia 2006 r. I PZP 4/06, Lex nr 203875), wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 sierpnia 2012 r. (uchwała SN z dnia 2 sierpnia 2012 r. II PK 3/12, Lex nr 1232774).

Zobacz również: Pracownik w okresie ochronnym a zmiana stanowiska pracy

Ochrona przed wypowiedzeniem pracowników w okresie przedemerytalnym

W myśl art. 91c ust. 1 KN w zakresie spraw wynikających ze stosunku pracy, które nie są uregulowane przepisami KN, zastosowanie znajdują przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.; dalej „K.p.”). To właśnie przepisy K.p., konkretnie zaś art. 39, przewidują ochronę przed wypowiedzeniem pracowników w okresie przedemerytalnym.

SN stwierdził jednak, że art. 39 K.p. nie znajduje zastosowania do nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania. Należy zauważyć, że przewidziana w art. 20 KN możliwość rozwiązania stosunku pracy ma charakter szczególny, możliwość taka podyktowana jest bowiem trudną sytuacją pracodawcy, który na ogół zmuszony jest dokonać redukcji zatrudnienia. Wydaje się, że o zwolnieniu powinny wówczas decydować możliwie obiektywne przesłanki, tj. kwalifikacje nauczyciela czy też jego sytuacja materialna. Przyjęcie aprobującego stanowiska w sprawie obowiązywania przepisów ochronnych z K.p. w warunkach, o których mowa w art. 20 KN, uniemożliwiałoby niekiedy zastosowanie takich obiektywnych kryteriów. W zaistniałej sytuacji należy zatem posłużyć się jednolitymi kryteriami, które usprawiedliwiają rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem o niższych kwalifikacjach, obniżonej sprawności zawodowej czy zdrowotnej.

Czy można zwolnić nauczyciela na podstawie art. 20 KN za odprawą?

Wobec powyższego należy przyjąć pogląd Sądu Najwyższego o nieobowiązywaniu w stosunku do nauczycieli mianowanych art. 39 K.p. W takiej sytuacji jak najbardziej można zwolnić nauczyciela na podstawie art. 20 KN za odprawą.

Jak widać niestety, dominuje pogląd, zgodnie z którym nauczyciele zatrudnieni na podstawie KN nie korzystają z art. 39 K.p.

A zmniejszenie etatu jest uregulowane w KN. Do tak zatrudnionego nauczyciela nie ma zastosowania art. 42 K.p., stąd też dyrektor nie może dokonać wypowiedzenia zmieniającego, ponieważ przepisy Karty Nauczyciela w sposób wyczerpujący regulują dopuszczalne przypadki modyfikacji i zakończenia stosunku pracy nauczyciela na podstawie mianowania.

Jeśli zaś nie zachodzą okoliczności wskazane w art. 20 ust. 1 pkt 2 KN i nauczyciel nie wyraża zgody na rozwiązanie stosunku pracy na podstawie mianowania w trybie porozumienia stron ani ograniczenie etatu, dyrektor nie może jemu jednostronnie zmienić ani wypowiedzieć stosunku pracy, gdyż zatrudnienie przez mianowanie podlega szczególnej ochronie.

Zobacz również: ZUS przeliczenie emerytury nauczycielskiej

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela - Dz.U. 1982 nr 3 poz. 19
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2010 r. (sygn. akt II PK 85/10; Lex nr 687021)

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.