Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Pracowałem jako funkcjonariusz MSW w latach 1985-90, następnie otrzymałem rentę z tytułu niezdolności do pracy, którą pobieram do dziś. Posiadam lata pracy w cywilu (przed i po pracy w resorcie). Zwróciłem się do ZUS o zaliczenie tych lat do kapitału początkowego, lecz mi odmówiono. Czy słusznie, skoro po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego mam zamiar przejść na emeryturę ZUS, rezygnując z renty MSW?
Niestety ZUS ma rację. Po pierwsze, nie może Pan zrezygnować z renty. Jedno ze świadczeń zostanie Panu zawieszone, ale nie może Pan cofnąć wniosku o przyznanie pobieranego od 30 lat świadczenia i żądać zaliczenia okresu pracy w służbach mundurowych do emerytury ZUS i na nowo wyliczyć sobie świadczenie.
Zgodnie z treścią art. 2 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t. Dz. U. z 2015 r., poz. 748 z późn. zm.) – świadczenia na warunkach i w wysokości określonych w ustawie przysługują również żołnierzom zawodowym oraz funkcjonariuszom Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej, jeżeli nie spełniają oni warunków do nabycia prawa lub utracili prawo do świadczeń określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób, oraz członkom rodzin pozostałym po tych osobach.
Zgodnie zaś z art. 5 ust. 1 i 2a ustawy emerytalnej – przy ustalaniu prawa do emerytury i obliczaniu jej wysokości uwzględnia się, z zastrzeżeniem ust. 2-5, okresy składkowe, o których mowa w art. 6 i okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7. Okresów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt. 4 i pkt. 6 lit a-e i g nie uwzględnia się przy ustalaniu prawa do emerytury oraz obliczaniu ich wysokości, jeżeli z ich tytułu ustalono prawo do świadczeń pieniężnych określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym osób, o których mowa w art. 2 ust. 2.
Zobacz również: Renta wypadkowa a emerytura
W orzecznictwie ugruntowane jest stanowisko, zgodnie z którym funkcjonariuszom służb mundurowych można ustalić prawo do emerytury powszechnej, pod warunkiem jednak niezaliczenia składkowych okresów ubezpieczenia cywilnego do obliczenia emerytury mundurowej. Możliwość jednoczesnego nabycia prawa do emerytury z ubezpieczenia społecznego i emerytury mundurowej jest zatem możliwa tylko wówczas, gdy okresy ubezpieczenia powszechnego i służby mundurowej, w oparciu o jaką ustalono wysługę mundurową, nie zostały wzajemnie uwzględnione przy ustalaniu prawa do świadczeń, a każdy z nich, ale z osobna, jest samodzielnie wystarczający do uzyskania prawa do emerytury w określonym systemie. Nie jest przy tym możliwe zaliczenie okresów ubezpieczenia w okresach pełnienia służby i równoległego podlegania ubezpieczeniu społecznemu. Są to bowiem te same okresy w znaczeniu czasowym. Nie mogą one więc być sumowane, gdyż ten sam okres został zaliczony do ustalenia i obliczenia emerytury mundurowej (por. wyrok SN z 3.02.2010 r., II UK 174/09, wyrok SN z 6.01.2009 r., I UK 178/08, wyrok SA w Krakowie z 8.07.2014 r., III AUa 1542/13). W wyroku z 27.08.2013 r. (II UK 22/13) Sąd Najwyższy dodatkowo wskazał, iż ustawa o emeryturach i rentach nie zawiera obecnie (i nie zawierała również poprzednio) przepisu, który pozwalałby ubezpieczonym żądać wyłączenia wybranych okresów już raz zaliczonych do stażu emerytalnego w celu uzyskania emerytury mundurowej, ale też podwyższenia jej wysokości, by teraz tych samych okresów „użyć” ponownie w celu uzyskania emerytury z FUS.
Nie może Pan zatem żądać, by prawo do emerytury z ubezpieczenia powszechnego przysługiwało Panu po zaliczeniu tych samych (w części lub w całości) okresów ubezpieczenia już uwzględnionych przy ustalaniu uprawnień do emerytury mundurowej, przysługującej z mocy odrębnych przepisów emerytalnych.
Wobec powyższego nie ma żadnych prawnych podstaw do wykorzystywania raz już zaliczonych okresów składkowych ponownie przy ustalaniu świadczeń emerytalnych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Zobacz również: Wniosek o ponowne przeliczenie emerytury MSWiA
Podwójne składki, jedna emerytura
Pan Jan przez lata pracował w administracji państwowej, a następnie w służbach mundurowych. Po przejściu na rentę MSW, dorabiał w sektorze prywatnym i opłacał składki do ZUS. Gdy osiągnął wiek emerytalny, chciał, by lata pracy w cywilu zwiększyły jego emeryturę. ZUS odmówił, argumentując, że jego służba została już uwzględniona w świadczeniach mundurowych.
Dylemat pana Andrzeja
Pan Andrzej przez 30 lat pobierał rentę z MSW, jednocześnie pracując na umowach o pracę i odprowadzając składki ZUS. Myślał, że po osiągnięciu wieku emerytalnego będzie mógł wybrać korzystniejsze świadczenie, rezygnując z renty. ZUS wyjaśnił mu, że rezygnacja z renty nie przywróci mu składek do emerytury ZUS, ponieważ okresy te zostały już wykorzystane w jego uprawnieniach mundurowych.
Zaskoczenie pani Krystyny
Pani Krystyna, emerytowana funkcjonariuszka, pobierała emeryturę mundurową, ale po zakończeniu służby pracowała jeszcze 15 lat w sektorze prywatnym. Po złożeniu wniosku do ZUS o emeryturę powszechną dowiedziała się, że jej lata pracy cywilnej zostaną uwzględnione tylko wtedy, gdy nie były wcześniej wliczone do wysługi lat w systemie mundurowym. Ostatecznie ZUS przyznał jej emeryturę, ale niższą, niż oczekiwała.
Przejście z renty mundurowej na emeryturę powszechną nie zawsze jest możliwe na zasadach, jakich oczekują ubezpieczeni. ZUS nie pozwala na ponowne wykorzystanie okresów składkowych, które zostały już uwzględnione przy ustalaniu emerytury lub renty mundurowej. Oznacza to, że choć funkcjonariusze mogą nabyć prawo do emerytury z ZUS, to tylko wtedy, gdy okresy pracy cywilnej i służby mundurowej nie były wzajemnie uwzględnione. W praktyce oznacza to, że nie można zrezygnować z renty MSW w celu zwiększenia emerytury z ubezpieczenia powszechnego, co często prowadzi do rozczarowań i nieporozumień wśród świadczeniobiorców.
Potrzebujesz fachowej porady w zakresie emerytur i rent mundurowych? Skorzystaj z profesjonalnych konsultacji online, gdzie doświadczeni prawnicy pomogą Ci zrozumieć przepisy i znaleźć najlepsze rozwiązanie w Twojej sytuacji. Oferujemy indywidualne porady, analizę dokumentów oraz wsparcie w kontaktach z ZUS i innymi instytucjami. Skontaktuj się z nami, by uniknąć błędów i świadomie podjąć decyzję o swoich świadczeniach.
1. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 luty 2010 r., sygn. akt II UK 174/09
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2009 r., sygn. akt I UK 178/08
4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 sierpnia 2013 r. sygn. akt II UK 22/13
5. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 8 lipca 2014 r., sygn. akt III AUa 1542/13
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika