Autor: Małgorzata Zegarowicz-Sobuń
Mam emeryturę policyjną 48% za okres służby w latach 1984 do 2003. Od 2005 r. pracuję na etacie cywilnym. W 2018 r.* kończę 55 lat i mogę zgłosić do zakładu emerytalnego o ponowne przeliczenie mojej emerytury. Czy mogę pobierać drugą emeryturę z ZUS? Jakie warunki muszę spełnić?
Emerytura z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest wypłacana osobom ubezpieczonym, które spełniły warunki konieczne do nabycia prawa do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Kwestie te regulowane są przez ustawę o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 r. (Dz. U. 2017 r., 1383 z późn.zm.).
Emerytura z zaopatrzenia emerytalnego przysługuje funkcjonariuszom zwolnionym ze służby, którzy osiągnęli wymaganą wysługę lat lub stali się całkowicie niezdolni do pracy. Tzw. emerytura mundurowa dotyczy funkcjonariuszy, którzy w dniu zwolnienia ze służby mogli wylegitymować się 15-letnim okresem służby.
Prawo do emerytury z ZUS jest nabywane przez ubezpieczonego z mocy samego prawa w dniu, w którym spełnił wymagane w obowiązującym stanie prawnym warunki nabycia tego prawa. Obecnie są one różnicowane na podstawie kryterium daty urodzenia ubezpieczonego.
Zobacz również: Zaopatrzenie emerytalne żołnierzy zawodowych
W przypadku spełnienia warunków nabycia prawa zarówno do emerytury z ZUS, jak i zaopatrzenia emerytalnego, nie można pobierać obydwu świadczeń równolegle. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami prawa uprawnionemu przysługuje świadczenie wyższe lub też może on skorzystać z możliwości samodzielnego wybrania świadczenia.
Ustawa z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej (Dz.U.2016.0.708 t.j.) w art. 4 stanowi, iż okresy służby funkcjonariuszy, którzy nie nabywają prawa do zaopatrzenia emerytalnego na podstawie ustawy, oraz służby określonej w art. 13 okresy służby funkcjonariuszy w innych formacjach, uważa się za okres składkowy w myśl przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie zaś z art. 6 – emerytury i renty oraz podstawy ich wymiaru podlegają waloryzacji na zasadach i w terminach przewidzianych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
W razie zbiegu prawa do emerytury lub renty przewidzianych w ustawie z prawem do emerytury lub renty albo do uposażenia w stanie spoczynku lub uposażenia rodzinnego przewidzianych w odrębnych przepisach wypłaca się świadczenie wyższe lub wybrane przez osobę uprawnioną, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Wybór świadczenia przewidzianego w odrębnych przepisach nie pozbawia osoby uprawnionej innych świadczeń i uprawnień przysługujących emerytom i rencistom policyjnym.(art. 7).
Zobacz również: Zatrudnienie emeryta mundurowego
Zgodnie zaś z art. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS – świadczenia na warunkach i w wysokości określonych w ustawie przysługują:
1) ubezpieczonym – w przypadku spełnienia warunków do nabycia prawa do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych Funduszu Ubezpieczeń Społecznych;
2) członkom rodziny pozostałym po ubezpieczonym albo po osobie uprawnionej do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
2. Świadczenia na warunkach i w wysokości określonych w ustawie przysługują również żołnierzom zawodowym oraz funkcjonariuszom Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej, jeżeli nie spełniają oni warunków do nabycia prawa lub utracili prawo do świadczeń określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób, oraz członkom rodzin pozostałym po tych osobach.
Od dnia 1 października 2003 r. wszyscy żołnierze i funkcjonariusze podlegają w zakresie nabywania uprawnień emerytalno-rentowych przepisom odrębnych ustaw. Konsekwencją tej zmiany jest doliczenie – na wniosek zainteresowanego – okresu podlegania powszechnemu ubezpieczeniu emerytalnemu do wysługi emerytalnej określonej w przepisach ustaw o zaopatrzeniu emerytalnym.
W sytuacji gdy żołnierz lub funkcjonariusz nie nabywa prawa do zaopatrzenia emerytalnego – na mocy art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy o e.r. z FUS (z zastrzeżeniem art. 5 ust. 2a ustawy o e.r. FUS) oraz art. 4 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym – okresy służby policyjnej traktuje się jako okresy składkowe w myśl przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
Z kolei emerytura policyjna nie przysługuje tym żołnierzom i funkcjonariuszom, którzy nabyli prawo do emerytury z ustawy o e.r. FUS, obliczonej z uwzględnieniem okresów służby wojskowej lub policyjnej i okresów z nimi równorzędnych (art. 12 in fine ustawy). W przypadku funkcjonariuszy, którzy zostali przyjęci do służby po raz pierwszy po dniu 1 stycznia 1999 r. (art. 15a ustawy) oraz odnośnie do emerytury wojskowej / policyjnej określonej w art. 18e ustawy – dla funkcjonariuszy powołanych do służby po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 2012 r. – wprowadzono zasadę łączenia prawa do emerytury wojskowej / policyjnej z prawem do emerytury z FUS, co wynika pośrednio z art. 18 ust. 3 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym oraz art. 87 ust. 5a i art. 95 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
„Art. 14. 1. Emerytowi uprawnionemu do emerytury obliczonej na podstawie art. 15 dolicza się na jego wniosek do wysługi emerytalnej, z zastrzeżeniem ust. 2, następujące okresy przypadające po zwolnieniu ze służby:
1) zatrudnienia przed dniem 1 stycznia 1999 r. w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy;
2) opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe po dniu 31 grudnia 1998 r. lub okres nieopłacania składek z powodu przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia.
3) osadzenia w więzieniach lub innych miejscach odosobnienia na terytorium Polski na mocy skazania albo bez wyroku po dniu 31 grudnia 1955 r. za działalność polityczną;
4) świadczenia pracy po 1956 r. na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989 r.
5) niewykonywania pracy przed dniem 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych;
6) internowania na podstawie art. 42 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym (Dz. U. poz. 154, z 1982 r. poz. 18 oraz z 1989 r. poz. 178).
2. Okresy, o których mowa w ust. 1, dolicza się do wysługi emerytalnej, jeżeli:
1) emerytura wynosi mniej niż 75% podstawy jej wymiaru oraz
2) emeryt ukończył 55 lat życia – mężczyzna i 50 lat życia – kobieta albo stał się inwalidą.
3. Okresy zatrudnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 1, dolicza się do wysługi emerytalnej po ich przeliczeniu na okres zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy.
4. Za każdy rok okresów, o których mowa w ust. 1, doliczanych do wysługi emerytalnej w myśl ust. 1-3 emeryturę obliczoną na podstawie art. 15 zwiększa się o 1,3% podstawy jej wymiaru.
5. Ponowne ustalenie wysokości emerytury przez doliczenie nieuwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia okresów, o których mowa w ust. 1, następuje z uwzględnieniem pełnych miesięcy na wniosek zgłoszony nie wcześniej niż po zakończeniu kwartału kalendarzowego, jeżeli emeryt pozostaje w ubezpieczeniu, chyba że ubezpieczenie ustało w kwartale kalendarzowym.
6. W razie przyznania zwiększenia, o którym mowa w ust. 4, umowa między członkiem otwartego funduszu emerytalnego a tym funduszem ulega rozwiązaniu, a środki zgromadzone na rachunku członka w otwartym funduszu emerytalnym są niezwłocznie przekazywane na dochody budżetu państwa.
7. Przekazanie środków, o których mowa w ust. 6, na dochody budżetu państwa następuje na podstawie zawiadomienia organu emerytalnego.”\
Zobacz również: Czy KRUS wlicza się do wysługi lat?
Zgodnie zaś z art. 95 ustawy o emeryturach i rentach z FUS:
„1. W razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń przewidzianych w ustawie wypłaca się jedno z tych świadczeń – wyższe lub wybrane przez zainteresowanego.
2. Przepis ust. 1 stosuje się również, z uwzględnieniem art. 96, w razie zbiegu prawa do emerytury lub renty określonych w ustawie z prawem do świadczeń przewidzianych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym osób, o których mowa w art. 2 ust. 2, z wyjątkiem przypadku, gdy emerytura wojskowa lub policyjna została obliczona według zasad określonych w art. 15a albo art. 18e ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin lub w art. 15a lub art. 18e ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin.
Zasadniczo więc, jak nabędzie Pan prawo do świadczenia z FUS, będzie Panu przysługiwało jedno świadczenie korzystniejsze dla Pana.
* Opis sprawy z grudnia 2017 r.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika