Etat i działalność gospodarcza - urlop macierzyński, urlop wychowawczy

Wygaśnięcie umowy w czasie urlopu rodzicielskiego a zasiłek macierzyński

Jeśli jest Pani zatrudniona na czas określony, to wygaśnięcie umowy w czasie urlopu rodzicielskiego nie spowoduje, że Pani nie otrzyma już świadczeń. Zasiłek macierzyński będzie bowiem wypłacany dalej. Jednak po zakończeniu pobierania zasiłku rodzicielskiego urlop wychowawczy z tytułu umowy o pracę przysługiwał nie będzie, bo Pani nie będzie już pracownikiem.

Na podstawie wniosku o udzielenie urlopu, którego wymiar wykracza poza okres, na jaki została zawarta umowa o pracę, pracodawca udziela urlopu wyłącznie na okres do ostatniego dnia zatrudnienia. W celu wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres od dnia następnego po ustaniu zatrudnienia pracodawca powinien przekazać do ZUS, oprócz zaświadczenia płatnika składek na druku ZUS Z-3 oraz skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka albo jego kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem, dodatkowo poświadczoną za zgodność z oryginałem kopię wniosku o udzielenie odpowiednich urlopów oraz informację o wysokości procentowej wypłacanego przez płatnika składek zasiłku macierzyńskiego, o ile informacja taka nie została zawarta w zaświadczeniu ZUS Z-3.

Osoba zatrudniona na umowę o pracę obowiązkowo podlega ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu. Bez względu na wymiar etatu i wysokość wynagrodzenia składki muszą być odprowadzane od wynagrodzenia i opłacane przez pracodawcę, czyli płatnika składek.

Zobacz również: Ile wynosi zasiłek macierzyński na pół etatu?

Zbieg tytułów ubezpieczeń

Jeżeli przedsiębiorca jest zatrudniony na umowę o pracę i jednocześnie prowadzi działalność, następuje zbieg tytułów ubezpieczeń. Jeżeli osoba prowadząca działalność otrzymuje z tytułu zatrudnienia co najmniej minimalne wynagrodzenie, opłacanie składek społecznych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej jest dobrowolne, obowiązkowa jest wyłącznie składka zdrowotna. To z kolei skutkuje tym, że nie można w okresie pozostawania w stosunku pracy opłacać składki chorobowej z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

Taką interpretację przepisów potwierdził także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 października 2008r. (II UK 32/08), stwierdzając, że podleganie przez kobietę obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu stosunku pracy i uzyskanie prawa do zasiłku macierzyńskiego, wyklucza równoczesne podleganie dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej i uzyskanie prawa do drugiego zasiłku macierzyńskiego.

Podsumowując: zasiłek macierzyński (za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego) będzie Pani przysługiwał także po zakończeniu umowy o pracę, niezależnie od tego, czy opłaca Pani składkę chorobową z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Jednak urlop wychowawczy już z tego tytułu przysługiwać nie będzie.

Komu przysługuje urlop wychowawczy?

Urlop wychowawczy, zgodnie z art. 186 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. 2018 r., poz. 108) – przysługuje osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Pracownik, który zatrudniony jest co najmniej 6 miesięcy, ma prawo do urlopu wychowawczego, którego wymiar wynosi 35 miesięcy, plus jeden dodatkowy miesiąc dla drugiego rodzica, w celu sprawowania opieki nad dzieckiem.

Osoba prowadząca działalność gospodarczą, która zawiesi firmę w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, będzie mogła skorzystać po spełnieniu określonych warunków z tzw. „urlopu wychowawczego dla przedsiębiorców”.

Zobacz również: Umowa na okres próbny a ciąża

Skorzystanie z urlopu wychowawczego przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą

Warunkiem koniecznym do spełnienia w celu skorzystania z urlopu wychowawczego przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą jest 6-miesięczny staż opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Co ważne, okres ten nie może być przerywany oraz musi następować bezpośrednio przed urlopem wychowawczym.

Co do zasady urlop wychowawczy jest urlopem bezpłatnym. Jednak w czasie korzystania z tego urlopu pracownik – uprawniony do zasiłku rodzinnego – może otrzymywać tak zwany dodatek wychowawczy. Jednak dodatek ten przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wychowawczego, czyli matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką.

Aby móc jako przedsiębiorca rozpocząć tak zwany „urlop wychowawczy”, musi Pani zawiesić działalność. Mimo że cel jest podobny (opieka na dzieckiem), nie można jednak takiego zawieszenia działalności traktować jak urlop wychowawczy, który – co należy podkreślić – przewidziany jest wyłącznie dla pracowników. A to z kolei oznacza, że nie otrzyma Pani dodatku wychowawczego.

Jeśli poród nastąpi jeszcze w czasie trwania stosunku pracy, to należy się urlop macierzyński i rodzicielski (a jeśli umowa wygaśnie z dniem porodu, to za ten okres należeć się będzie zasiłek macierzyński). Słowem – jeśli w chwili porodu będzie Pani jeszcze zatrudniona na etacie, to bez względu na to, czy umowa w tym dniu wygaśnie, czy nie, i czy prowadzona jest działalność – przysługuje Pani roczny zasiłek macierzyński (za okres macierzyńskiego i rodzicielskiego).

Zobacz również: Działalność gospodarcza a urlop macierzyński

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.