Autor: Marta Handzlik
Jestem na urlopie wychowawczym, który kończy mi się 18 marca br. Złożyłam wniosek o powrót do pracy z dniem 19 marca. W związku z deklaracją powrotu do pracy pracodawca skierował mnie na badania kontrolne z uwagi na to, że przed urodzeniem dziecka przebywam na zwolnieniu lekarskim ponad 30 dni. Jestem w kolejnej ciąży. Wykonam więc badania kontrolne, które dostarczę przed planowaną datą powrotu do pracy. Jeśli z dnia na dzień poczułabym się gorzej, czy w dniu deklarowanej daty powrotu do pracy, gdy przedłożę pracodawcy L4, nabędę prawo do zasiłku chorobowego?
Zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (j.t. Dz. U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512, z późn zm.) miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku, jeżeli niezdolność do pracy lub niemożność wykonywania pracy przypada w okresie ciąży.
Podstawą do wypłaty zasiłku chorobowego w wysokości 100% podstawy wymiaru z tytułu niezdolności do pracy przypadającej na okres ciąży jest zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy z kodem literowym „B” lub odrębne zaświadczenie stwierdzające stan ciąży. Uzasadnieniem podwyższonej kwoty zasiłku chorobowego dla kobiet w ciąży jest ochrona dziecka poczętego. Z brzmienia przepisu „przypada w okresie ciąży” wnioskować można, że każda choroba przypadająca w tym czasie powoduje prawo do pobierania zasiłku w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, bez względu na to, czy ma ona związek ze stanem ciąży.
Zobacz również: Kolejne zwolnienie lekarskie po świadczeniu rehabilitacyjnym
Ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego:
1) po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego – jeżeli podlega obowiązkowo temu ubezpieczeniu;
2) po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego – jeżeli jest ubezpieczony dobrowolnie.
Do okresów ubezpieczenia chorobowego, o których mowa wyżej, wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.
Ustawodawca ustanowił cztery wyjątki od zasady nieprzerwanego okresu wyczekiwania – w takiej sytuacji do okresu wyczekiwania zalicza się poprzednie okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, zarówno obowiązkowo, jak i dobrowolnie:
a) jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni,
b) jeżeli przerwa między nimi była spowodowana urlopem wychowawczym,
c) jeżeli przerwa między nimi była spowodowana urlopem bezpłatnym,
d) jeżeli przerwa między nimi była spowodowana odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.
Oznacza to, że już pierwszego dnia po powrocie z urlopu wychowawczego może pani pójść na zwolnienie lekarskie bez konieczności wyczekiwania 30 dni.
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem okresu, o którym mowa wyżej, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.
Podstawą wymiaru zasiłku chorobowego jest wynagrodzenie faktycznie wypłacone przez pracodawcę, a w przypadku gdy pracodawca nie wypłaca pracownikowi wynagrodzenia, podstawą tą jest minimalne wynagrodzenie za pracę – teza wyroku SN z dnia 7 września 2005 r., II UK 20/05. W uzasadnieniu Sąd Najwyższy wywiódł, że przepis art. 36 ust. 1 określa wynagrodzenie jako wypłacone, co „nie pozostawia pola do jakiejkolwiek innej interpretacji” (w sprawie tej sąd okręgowy wskazał, że pojęcie „wypłacone wynagrodzenie” oznacza fizyczne uzyskanie przez pracownika świadczenia pieniężnego). Sąd zauważył, że skoro zasiłek chorobowy wylicza się od podstawy, jaką jest wynagrodzenie wypłacone przez pracodawcę, to pracodawca wypłaca wynagrodzenie zaniżone w stosunku do umówionego lub nie wypłaca w ogóle wynagrodzenia – ma to wpływ na wysokość przyznanego pracownikowi zasiłku chorobowego. W takiej sytuacji pracownik ma podstawę do żądania odszkodowania od pracodawcy za pobawienie go możliwości otrzymania należnych świadczeń na skutek niewykonania przez niego obowiązku wypłacenia wynagrodzenia. Sąd Najwyższy wskazał również, że jeśli pracodawca nie wypłaca w ogóle wynagrodzenia, prawidłowo ustalona na podstawie art. 36 ust. 1 ustawy podstawa wymiaru zasiłku chorobowego powinna być zerowa. Jednak w takiej sytuacji niezdolnemu do pracy z powodu choroby pracownikowi ustawa gwarantuje środki na zaspokojenie podstawowych potrzeb – art. 45 ust. 1 stanowi bowiem, że podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty najniższego (obecnie minimalnego) wynagrodzenia pracowników. W konsekwencji podstawą wymiaru zasiłku chorobowego w rozumieniu art. 36 ust. 1 jest wynagrodzenie faktycznie wypłacone przez pracodawcę, a w przypadku gdy pracodawca nie wypłaca pracownikowi wynagrodzenia, podstawą tą jest, zgodnie z art. 45 ust. 1, minimalne wynagrodzenie za pracę (wyrok SN z dnia 7 września 2005 r., II UK 20/05, OSNP 2006, nr 13-14, poz. 222).
Jeśli w dniu powrotu do pracy przedstawi Pani zwolnienie lekarskie, otrzyma Pani zasiłek chorobowy za okres ciąży.
Zobacz również: Kolejna ciąża po urlopie macierzyńskim
Marta i niespodziewane pogorszenie zdrowia
Marta, mama dwuletniej Zuzi, wracała do pracy po urlopie wychowawczym. Na dzień przed powrotem poczuła się źle – zawroty głowy i osłabienie nie pozwalały jej normalnie funkcjonować. Była w kolejnej ciąży, więc następnego dnia zamiast do biura udała się do lekarza. Otrzymała zwolnienie lekarskie z kodem „B”, które od razu dostarczyła pracodawcy. Dzięki temu nabyła prawo do 100% zasiłku chorobowego od pierwszego dnia.
Anna i badania kontrolne
Anna, po trzyletnim urlopie wychowawczym, miała wrócić do pracy w połowie maja. Przed powrotem przeszła wymagane badania kontrolne, które potwierdziły jej zdolność do pracy. Jednak kilka dni później dowiedziała się, że jest w ciąży, i zaczęła odczuwać silne bóle brzucha. W dniu powrotu do pracy przedłożyła zwolnienie lekarskie. Ponieważ przerwa w ubezpieczeniu nie przekroczyła 30 dni, otrzymała zasiłek chorobowy w pełnej wysokości.
Karolina i nieplanowane komplikacje
Karolina, zatrudniona na umowę o pracę, planowała wrócić do pracy po urlopie wychowawczym. Była w ciąży i czuła się dobrze, ale tuż przed powrotem pojawiły się komplikacje – lekarz zalecił jej leżenie. Wiedziała, że jeśli w dniu powrotu do pracy dostarczy zwolnienie lekarskie, nie będzie musiała przepracować ani jednego dnia, aby otrzymać zasiłek chorobowy. Tak też zrobiła – ZUS wypłacił jej świadczenie w wysokości 100% podstawy wynagrodzenia.
Powrót do pracy po urlopie wychowawczym w przypadku kolejnej ciąży wiąże się z istotnymi kwestiami dotyczącymi prawa do zasiłku chorobowego. Jeśli przerwa w ubezpieczeniu nie przekroczyła 30 dni, pracownica może nabyć prawo do świadczenia już od pierwszego dnia niezdolności do pracy. Kluczowe jest dostarczenie pracodawcy zwolnienia lekarskiego z kodem „B”, które uprawnia do otrzymania zasiłku chorobowego w wysokości 100% podstawy wymiaru. Warto pamiętać, że przed powrotem do pracy po dłuższej przerwie wymagane mogą być badania kontrolne. W sytuacji nagłego pogorszenia zdrowia w dniu powrotu pracownica ma prawo skorzystać ze zwolnienia lekarskiego bez konieczności świadczenia pracy.
Jeśli masz wątpliwości dotyczące powrotu do pracy po urlopie wychowawczym, prawa do zasiłku chorobowego czy innych kwestii związanych z zatrudnieniem i ubezpieczeniem społecznym, skorzystaj z profesjonalnych porad prawnych online. Nasi eksperci pomogą Ci zinterpretować przepisy, doradzą najlepsze rozwiązania i odpowiedzą na wszystkie Twoje pytania. Konsultacje odbywają się wygodnie, bez wychodzenia z domu, a szybkie i rzetelne wsparcie pozwoli Ci podjąć świadome decyzje. Skontaktuj się z nami i zyskaj pewność, że Twoje prawa są właściwie chronione.
1. Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - Dz.U. 1999 nr 60 poz. 636
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 2005 r., sygn. akt II UK 20/05
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 2005 r., sygn. akt II UK 20/05
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika