Renta dla osoby z niepełnosprawnością a założenie działalności, jakie są możliwości?

Świadczenie pielęgnacyjne

Na początek przytoczę odpowiednie przepisy regulujące świadczenie pielęgnacyjne i zasiłek opiekuńczy. Zgodnie z art. 63 ust. ustawy o świadczeniu wspierającym:

„1 W sprawach o świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy, o których mowa w ustawie zmienianej w art. 43 w brzmieniu dotychczasowym, do których prawo powstało do dnia 31 grudnia 2023 r., stosuje się przepisy dotychczasowe.

2. Osoby, którym przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, albo od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r., przyznane zostało co najmniej do dnia 31 grudnia 2023 r. prawo do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego, o których mowa w ustawie zmienianej w art. 43 w brzmieniu dotychczasowym, zachowują, na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r., prawo odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego nie dłużej jednak niż do końca okresu, na który prawo zostało przyznane, z uwzględnieniem ust. 3 i 4.

3. Osoby, o których mowa w ust. 2, zachowują prawo odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r., również w przypadku, gdy osobie nad którą sprawują opiekę zostało wydane nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie o niepełnosprawności. Warunkiem zachowania prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach określonych w zdaniu pierwszym jest złożenie wniosku o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenia o niepełnosprawności, a następnie złożenie wniosku o ustalenie prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności.

4. Prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach określonych w ust. 1–3 przysługuje również po upływie okresu zasiłkowego w rozumieniu ustawy zmienianej w art. 43, na który prawo zostało przyznane, jeżeli wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego na nowy okres zasiłkowy zostanie złożony w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym zakończył się dotychczasowy okres zasiłkowy.

5. Kwoty przysługującego na podstawie przepisów dotychczasowych:

1) świadczenia pielęgnacyjnego – podlegają waloryzacji w trybie i na zasadach określonych w art. 17 ust. 3a–3d ustawy zmienianej w art. 43 w brzmieniu dotychczasowym;

2) specjalnego zasiłku opiekuńczego – podlegają weryfikacji w trybie i na zasadach określonych w rozdziale 4 ustawy zmienianej w art. 43 w brzmieniu dotychczasowym.

6. Świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy, o których mowa w ustawie zmienianej w art. 43 w brzmieniu dotychczasowym, albo zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie zmienianej w art. 51, nie przysługują jeżeli osoba wymagająca opieki ma przyznane prawo do świadczenia wspierającego.

7. W przypadku gdy osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożyły wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego postępowanie z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, o których mowa w ustawie zmienianej w art. 43 w brzmieniu dotychczasowym, lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie zmienianej w art. 51, zawiesza się do czasu rozstrzygnięcia sprawy z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego.

8. W przypadku podjęcia zawieszonego postępowania, o którym mowa w ust. 7, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, o których mowa w ustawie zmienianej w art. 43 w brzmieniu dotychczasowym, lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie zmienianej w art. 51, ustala się po dokonaniu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozstrzygnięcia sprawy z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego.

9. Wypłata świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, o których mowa w ustawie zmienianej w art. 43 w brzmieniu dotychczasowym, lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie zmienianej w art. 51, podlega wstrzymaniu, jeżeli osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożyła wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego.

10. W przypadku odmowy przyznania osobie wymagającej opieki świadczenia wspierającego lub pozostawienia wniosku o to świadczenie bez rozpatrzenia, odpowiednio świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy, o których mowa w ustawie zmienianej w art. 43 w brzmieniu dotychczasowym, albo zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie zmienianej w art. 51, wypłaca się od miesiąca, w którym wstrzymano ich wypłatę do końca okresu na jaki je przyznano, jeżeli osoba spełnia warunki określone w ustawie zmienianej w art. 43 w brzmieniu dotychczasowym.

11. Za nienależnie pobrane świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy, o których mowa w ustawie zmienianej w art. 43 w brzmieniu dotychczasowym, albo zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie zmienianej w art. 51, uważa się świadczenie lub zasiłek wypłacone za okres, za który osoba wymagająca opieki otrzymała świadczenie wspierające.

12. W przypadku śmierci osoby wymagającej opieki, osoba pobierająca na podstawie ust. 1–4 świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy, o których mowa w ustawie zmienianej w art. 43, albo zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie zmienianej w art. 51, zachowuje, do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki, prawo odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo do zasiłku dla opiekuna, chyba że zgon osoby wymagającej opieki nastąpił przed dniem 1 stycznia 2024 r.

13. Osoba pobierająca na zasadach określonych w ust. 12 świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy, o których mowa w ustawie zmienianej w art. 43, albo zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie zmienianej w art. 51, nie traci prawa odpowiednio do:

1) świadczenia rodzicielskiego, o którym mowa w art. 17c ustawy zmienianej w art. 43;

2) dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10 ustawy zmienianej w art. 43;

3) świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego, o których mowa w ustawie zmienianej w art. 43, albo zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie zmienianej w art. 51, pomimo podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub ustalenia tej osobie prawa do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia.

14. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta nie opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę pobierającą, na zasadach określonych w ust. 12, świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy, o których mowa w ustawie zmienianej w art. 43, albo zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie zmienianej w art. 51.

15. Do osób pobierających na podstawie przepisów dotychczasowych świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy, o których mowa w ustawie zmienianej w art. 43, albo zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie zmienianej w art. 51, stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 35 w brzmieniu dotychczasowym.

16. Organ właściwy w rozumieniu ustawy zmienianej w art. 43, w terminie 2 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszego przepisu, informuje osoby pobierające świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy, o których mowa w ustawie zmienianej w art. 43, albo zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie zmienianej w art. 51, o zmianach w zasadach dotyczących uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego i zasiłku dla opiekuna”.

Odnośnie świadczenia pielęgnacyjnego. Pani siostra pobiera świadczenie pielęgnacyjne, a nie zasiłek pielęgnacyjny. Dopytywałam, jaką kwotę świadczenia otrzymuje. W przypadku zasiłku pielęgnacyjnego jest to około 215–300 zł. A kwotę 2988 zł otrzymuje się z tytułu świadczenia pielęgnacyjnego. Obecnie świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach jest przyznawane na dziecko do 18 r. ż., a na starych zasadach można pobierać na osoby dorosłe, tak jak pobiera Pani siostra. Pani siostra pobiera świadczenie pielęgnacyjne na starych zasadach.

Kwestia ustalania świadczenia pielęgnacyjnego na starych zasadach było tematem wyjaśnień Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) w sprawie stosowania przepisów ustawy z dnia 07.07.2023 r. o świadczeniu wspierającym. Na ich mocy doszło do zmiany w regulacjach dotyczących pobierania świadczenia pielęgnacyjnego, ale z jednoczesnym zachowaniem praw nabytych opiekunów. Dzięki temu mogą oni uzyskiwać to świadczenie bez uwzględniania nowych przepisów, co gwarantuje im art. 63 ustawy. Obejmuje on osoby, którym przed dniem wejścia w życie z dnia 07.07.2023 r. o świadczeniu wspierającym  (nastąpiło to dnia 01.01.2024 r. lub po tym dniu, na zasadach obowiązujących do 31.12.2023 r., zostało przyznane przynajmniej do 31.12.2023 r. prawo do świadczenia pielęgnacyjnego).

Brak możliwości podjęcia pracy przez opiekuna

Niniejsze przepisy i interpretacja Ministerstwa wskazuje, że decyzja o tym, że opiekun – Pani siostra pobiera świadczenie pielęgnacyjne na starych zasadach wiąże się z tym, że dalej nie będzie ona mogła podejmować żadnej pracy i dorobić do świadczenia. Niestety dla Pani siostry otrzymującej świadczenie pielęgnacyjne na starych zasadach nic się nie zmieni w stosunku do obowiązujących dziś przepisów.

Pracować bez żadnego limitu i dorabiać do świadczenia mogą tylko opiekunowie pobierający świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach na dziecko do 18 r. ż., potem świadczenie wygaśnie. W przypadku rezygnacji z pobierania świadczenia pielęgnacyjnego z powodu podjęcia pracy, MOPR wyda decyzję uchylającą prawo do dalszego pobierania świadczenia pielęgnacyjnego. Decyzja zostanie wydana na podstawie ustawy kodeks postępowania administracyjnego.

Możliwość starania się o świadczenie wspierające z ZUS-u

Natomiast jest jeszcze możliwość uzyskania świadczenia wspierającego. Od dnia 01.01.2024 r. weszły w życie przepisy, które wprowadzają świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnością, czyli dla Pani szwagra. Będzie je przyznawać i wypłacać Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Aby Pani szwagier – osoba z niepełnosprawnością, mógł otrzymać to świadczenie, powinien najpierw uzyskać od wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON) decyzję o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia. Zespół ten przydziela punkty i w zależności od przyznanych punktów udziela się kwoty wspierającej. Wnioski o wydanie decyzji o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia można składać do WZON. Po otrzymaniu decyzji WZON osoba z niepełnosprawnością będzie mogła złożyć do ZUS wniosek o wypłatę świadczenia.

Czy założenie własnej działalności będzie miało wpływ na pobieranie świadczenia pielęgnacyjnego?

Otóż przepisy nie zakazują podejmowania działalności gospodarczej przez osobę, na którą przyznawane jest świadczenie. Natomiast wskazuje się, że celem świadczenia pielęgnacyjnego jest to, że przyznawane jest świadczenia na osobę, która z konieczności wymaga, aby opiekun (Pani siostra) zapewniał całodobową, stałą opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, tj. mężem. W związku z tym może zastanawiać fakt, że Pani siostra opiekuje się całodobowo nad niepełnosprawnym mężem, który prowadzi działalność gospodarczą. Jednakże zatrudnienie pracownika jest bardzo dobry pomysłem. Ze strony prawnej dobrze to wygląda, że pomimo, że Pani szwagier wymaga opieki całodobowo, to jednak jest przedsiębiorczy. MOPS/GOPS czasami wyrywkowo sprawdza osoby, które pobierają świadczenie pielęgnacyjne. W tym przypadku w mojej opinii nie powinni kwestionować sytuacji Pani szwagra. To znaczy chodzi o to, że ustawa nie zakazuje osobom niepełnosprawnym prowadzenia działalności gospodarczej, to jednak należy zaznaczyć, że jest to świadczenia na osobę wymagającą całodobowej opieki i MOPS mógłby kwestionować sytuację. Jednakże w przypadku zatrudnienia pracownika sytuacja przedstawia się klarownie – praca wykonywana jest przez pracownika, a kwestie formalne jak najbardziej może załatwiać Pani szwagier.

Czy jest sens składać wniosek o rentę i czy szwagier ma szanse uzyskać rentę?

Zapoznając się z przesłaną dokumentacją, w mojej ocenie szanse są zawsze. W pierwszej kolejności Pragę zaznaczyć, że nie ma limitu składania wniosków o rentę. Zaskakujące jest, że sąd mógł tak postanowić. Aby zwiększyć szansę na otrzymanie prawa do renty, należałoby uzyskać nową dokumentację medyczną, która stwierdziłaby pogorszenie się stanu zdrowia. Może któryś z lekarzy specjalistów uznałby, że Pani szwagier obecnie jest niezdolny do pracy, że rokowania są niepewne, np. nastąpiło stwierdzenie schorzeń układu oddechowego lub inne wskazywane z uzasadnieniach wyroku sądu. Szanse na przyznanie renty są, załączyć należy do wniosku nową dokumentację medyczną, która do sprawy wnosiłaby nowe okoliczności stanu zdrowia uzasadniające przyznanie renty. Warto próbować, Pani szwagier jest jeszcze młody.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.