Zawieszenie emerytury przez ZUS z powodu braku dokumentów z pracy za granicą, czy należą się odsetki?

Zawieszenie emerytury przez ZUS

Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 20 maja 2020 r., sygn. II UK 99/19: „Prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu, gdy ubezpieczony kontynuuje bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy zatrudnienie w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej”. Na tej podstawie ZUS zawiesił Panu świadczenie – nie znam załączników, które Pan złożył, ale powinno być tam oświadczenie o braku zatrudnienia w Polsce i za granicą.

Skoro nie był Pan zatrudniony w grudniu, gdy wydano decyzję, od decyzji należało się odwołać. Nie pozostawał Pan w stosunku pracy, ale nie złożył Pan wszystkich wymaganych dokumentów do ZUS-u, więc trudno wskazać, aby to ZUS był winny niewypłacenia świadczenia, a tylko w takiej sytuacji mógłby Pan dochodzić odsetek.

Prawo do otrzymania odsetek

W prawie ubezpieczeń społecznych obowiązek zapłaty odsetek wynika tylko z ustawy (por. W. Muszalski, Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2001 r., sygn. akt II UKN 402/00). Terminy przyznawania i wypłacania świadczenia pieniężnego z ubezpieczeń społecznych oraz konsekwencje naruszenia tych terminów uregulowane są odrębnie w stosunku do przepisów K.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lipca 2005 r., sygn. akt III UK 83/05). Odsetki od opóźnionego świadczenia uregulowane są na potrzeby tego prawa wyczerpująco, bez możliwości odwoływania się – poza określeniem wysokości odsetek – do przepisów prawa cywilnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 września 1991 r., sygn. akt II UZP 11/91; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 1997 r., sygn. akt II UKN 208/97). Niedopuszczalna jest analogia z art. 476 i 481 K.c.

Do skutków opóźnienia w ustaleniu i wypłacie świadczenia pieniężnego nie stosuje się przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących odpowiedzialności opartej na winie sprawcy (art. 415 K.c.) oraz obowiązku naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 K.c.), żądanie odsetek nie jest zależne od poniesienia przez ubezpieczonego szkody jako następstwa opóźnienia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2004 r., sygn. akt II UK 485/03). W orzecznictwie Sądu Najwyższego przepis art. 85 ust. 1 zd. 2 ustawy systemowej interpretowany jest jednoznacznie w interesie ubezpieczonych w ten sposób, że do wyłączenia obowiązku wypłaty odsetek nie jest wystarczające wykazanie, że ZUS nie ponosi winy w powstaniu opóźnienia; zawarte w tym przepisie określenie: „okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności” uznano za zbliżone znaczeniowo do „przyczyn niezależnych od organu”, co oznacza, że ZUS nie jest obowiązany do wypłaty odsetek nie tylko wtedy, gdy nie ponosi winy w opóźnieniu, lecz także wtedy, gdy opóźnienie w ustaleniu i wypłacie prawa do świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego jest skutkiem innych przyczyn, niezależnych od ZUS-u (por. powołany wyżej wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2004 r., sygn. akt II UK 485/03).

Okoliczności, za które ZUS nie ponosi odpowiedzialności, egzemplifikowano w literaturze jako opóźnienie wnioskodawcy w przedstawieniu niezbędnych dokumentów lub innych dowodów (np. zeznań świadków). Zbiorczo można je określić jako niewywiązywanie się z obowiązków wynikających z art. 80 ustawy systemowej przedstawiania stanów faktycznych mających wpływ na prawo lub wysokość świadczeń, informowania o wszelkich zmianach mających wpływ na świadczenie, przedkładania na żądanie środków dowodowych, osobistego stawiennictwa, jeżeli okoliczności sprawy tego wymagają, poddania się badaniom lekarskim powodującym narażenie ubezpieczonego na pogorszenie stanu zdrowia lub zagrożenie jego życia. Zawarte zaś w art. 85 ust. 1 ustawy systemowej określenie „nie ustalił prawa do świadczenia” oznacza zarówno niewydanie w terminie decyzji przyznającej świadczenie, jak i wydanie decyzji odmawiającej przyznanie świadczenia, mimo spełnienia warunków do jego uzyskania. Organ rentowy ponosi odpowiedzialność za odmowę przyznania świadczenia, jeżeli niezbędne okoliczności faktyczne uzasadniające nabycie prawa zostały ustalone w postępowaniu przed tym organem, a odmowa przyznania świadczenia jest wynikiem błędu w wykładni lub zastosowaniu prawa materialnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 września 2011 r., sygn. akt I UK 86/11).

Źródła:

1. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887
2. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2020 r., sygn. II UK 99/19
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2001 r., sygn. akt II UKN 402/00
4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lipca 2005 r., sygn. akt III UK 83/05
5. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 września 1991 r., sygn. akt II UZP 11/91
6. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 1997 r., sygn. akt II UKN 208/97

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.