Nieujawnienie pracy za granicą przy przyznaniu emerytury w Polsce

Czy emeryt może kontynuować zatrudnienie u tego samego pracodawcy u którego był zatrudniony przed dniem nabycia prawa do emerytury?

Zgodnie z art. 103a ustawy emerytalnej prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na którego rzecz wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego. Przepis ten stosuje się również do emerytów, którzy ukończyli powszechny wiek emerytalny, ustalany indywidualnie, w zależności od daty urodzenia oraz płci. Tak więc ci emeryci, którzy kontynuują zatrudnienie u tego samego pracodawcy, u którego byli zatrudnieni przed dniem nabycia prawa do emerytury, muszą się liczyć z tym, że mimo iż ukończyli wiek zwalniający ich z zawieszalności – przysługująca im emerytura zostanie zawieszona.

Przyznawanie emerytur osobom pozostającym w stosunku pracy w państwach członkowskich Unii Europejskiej

Powyższa zasada ma zastosowanie także do emerytur przyznanych osobom pozostającym w stosunku pracy w państwach członkowskich Unii Europejskiej, Islandii, Liechtensteinie, Norwegii, Szwajcarii lub w państwach, z którymi Polskę łączą dwustronne umowy międzynarodowe w dziedzinie zabezpieczenia społecznego (z wyłączeniem osób wykonujących zatrudnienie w Australii, z którą umowa po stronie australijskiej obejmuje wyłącznie emerytury z tytułu zamieszkiwania w tym państwie).

Zawieszenie emerytury w trybie art. 103a ustawy emerytalnej trwa do czasu rozwiązania stosunku pracy i przedłożenia w oddziale ZUS świadectwa pracy lub zaświadczenia wystawionego przez pracodawcę, potwierdzającego ustanie stosunku pracy.

Wstępnie skład orzekający Sądu Najwyższego podzielił stanowisko wyrażone w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 10 listopada 2004 r., sygn. akt II UZP 9/2004 (OSNP 2005/3 poz. 41), że prawo do emerytury ulega zawieszeniu, jeżeli emeryt nie rozwiąże wszystkich stosunków pracy, w których pozostawał bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury (art. 103 ust. 2a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych), a zatem nie akceptuje poglądu zawartego w zaskarżonym wyroku, jakoby przepis ten dotyczył „wyłącznie kontynuowania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy, z którego przychód stanowił podstawę do ustalenia podstawy wymiaru emerytury. Nie dotyczy dodatkowych miejsc pracy, wykonywanych w niepełnym wymiarze czasu pracy, pozostających bez wpływu na prawo do emerytury i jej wysokość, w dacie przyznania świadczenia”.

Zobacz również: Dodatek do emerytury za pracę w Norwegii

Jak uniknąć zawieszenia prawa do emerytury?

W powyższym zakresie orzecznictwo Sądu Najwyższego jest ugruntowane nie tylko przez powołaną wyżej uchwałę. Także w innych judykatach Sąd Najwyższy wyrażał pogląd prawny, wedle którego użycie przez ustawodawcę terminu „pracodawca” w liczbie pojedynczej nie jest równoznaczne z ograniczeniem kontynuowania zatrudnienia tylko do jednego pracodawcy, lecz powinno być odnoszone do wszelkich stosunków pracy kontynuowanych przez emeryta po dniu nabycia prawa do emerytury. Inaczej rzecz ujmując, dla uniknięcia zawieszenia prawa do emerytury, emeryt powinien rozwiązać wszystkie stosunki pracy, wiążące go ze wszystkimi pracodawcami, u których pozostawał w zatrudnieniu bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, niezależnie od tego, czy do podstawy wymiaru emerytury przyjęto zarobki od wszystkich, czy też tylko od jednego z pracodawców. Pracownik, który osiągnął wiek emerytalny może bowiem wybrać status emeryta lub zachować, pomimo nabycia prawa do emerytury, status pracowniczy (por. w szczególności wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2003 r., sygn. akt II UK 146/2003, OSNP 2004/16, poz. 289). Takie rozumienie przedstawionego przepisu ma dodatkowe oparcie we wnioskowaniu z mniejszego na większe (argumentum a minori ad maius). Jeżeli dla realizacji prawa do emerytury (wypłaty emerytury), konieczne jest rozwiązanie umowy o pracę u pracodawcy, na rzecz którego wykonywana była ona bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego, to tym bardziej konieczne jest rozwiązanie innych, pozostałych stosunków pracy łączących zainteresowanego. Niewątpliwie bowiem pracownikowi, który nabył prawo do emerytury przysługuje albo emerytura z ubezpieczenia społecznego, albo – jeżeli nie dojdzie do rozwiązania stosunku pracy – wynagrodzenie z tytułu wykonywanego zatrudnienia. Takie stanowisko uzyskało aprobatę w literaturze przedmiotu.

Zobacz również: Emerytura ze Szwecji a opodatkowanie w Polsce

Ukończenie powszechnego wieku emerytalnego ustalanego indywidualnie a podjęcie pracy zarobkowej

Niezależnie od wysokości przychodu osiąganego przez osoby uprawnione do ich pobierania, zawieszeniu ani zmniejszeniu nie podlegają świadczenia emerytów, którzy powszechny wiek emerytalny, ustalany indywidualnie – w zależności od daty urodzenia – ukończyli przed podjęciem pracy zarobkowej lub przed przejściem na emeryturę.

Reasumując – stosunek pracy należy interpretować zgodnie z zapisem ustawowym. Umowy-zlecenia nie powinny być tu być przeszkodą. Jednak nie jest to zdefiniowane i ZUS, a nawet sąd może mieć wątpliwości, czy stosunek zlecenia także powinien być rozwiązany.

Niestety najlepiej byłoby wystąpić do ZUS-u o wydanie indywidualnej interpretacji w tej sprawie. W zależności od odpowiedz, albo przedstawić im zaświadczenie o zakończeniu stosunku zlecenia – można natychmiast nawiązać kolejny, albo nie reagować w ogóle.

W Pani wieku – powszechnym wieku emerytalnym – bo jak wynika z daty, ma Pani zwykłą emeryturę – limity dochodowe wpływające na zawieszenie świadczenia Pani nie dotyczą.

Zobacz również: Wiek emerytalny w Niemczech

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼