Wygrany proces i odmowa wypłaty odsetek przez ZUS

Rozumiem, że sąd w wyroku uwzględniającym Pana odwołanie od decyzji organu nie zasądził na rzecz Pana odsetek ustawowych. Nadto ważna jest kwestia, czy sąd rozpoznający Pana odwołanie w ogóle wypowiedział się co do odsetek i odpowiedzialności organu za wydanie niezgodnej z prawem decyzji. Zgodnie bowiem z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2011 r. sygn. akt I UZP 2/11 sąd rozpatrujący odwołanie od decyzji ZUS ma obowiązek z urzędu rozstrzygnąć kwestię przyznania świadczeniobiorcy odsetek od zaległego świadczenia. Niemniej warto pamiętać, iż nawet jeśli wyrok uwzględniający Pana odwołanie nie zawiera rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego, to nie pozbawia to Pana możliwości żądania odsetek w odrębnym postępowaniu.

Zasada jest taka, że jeżeli ZUS w określonych w przepisach terminach dotyczących zasad przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, to jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności (art. 85 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych).

Tym samym odpowiedź na Pana pytanie zależy od tego, czy ZUS-owi można przypisać odpowiedzialność za wydanie decyzji odmownej, mimo że spełniał Pan warunki do uzyskania świadczenia.

Inaczej mówiąc, ZUS odpowiada tylko za zwłokę, czyli kwalifikowaną postać opóźnienia (za opóźnienie zwykłe, czyli niezawinione, ZUS nie odpowiada). Zwłoka w spełnieniu świadczenia ma miejsce wtedy, gdy zobowiązany, mimo istniejącego obowiązku, nie spełnia świadczenia w terminie i niedotrzymanie terminu jest następstwem okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność.

Niestety bez znajomości materiału dowodowego zebranego przez sąd w Pana sprawie nie jestem w stanie udzielić Panu jednoznacznej odpowiedzi na zadane pytanie. Przede wszystkim istotne jest, czy organ w chwili wydania zaskarżonej decyzji miał wszystkie potrzebne dane pozwalające na wydanie decyzji zgodnej z prawem, a po Pana stronie nie występował obowiązek wykazania żadnych innych okoliczności uzasadniających swój wniosek, czy ZUS dysponował materiałem umożliwiającym przyznanie świadczenia, wreszcie czy organ rentowy w ramach swoich kompetencji i nałożonych obowiązków poczynił wszystkie możliwe ustalenia faktyczne i wyjaśnił wszystkie okoliczności konieczne do wydania decyzji. Jeżeli bowiem zmiana decyzji w postępowaniu odwoławczym była uzasadniona ustaleniami co do takich okoliczności, które nie były i nie mogły być znane organowi rentowemu, to nie będzie podstaw do uznania, iż opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które ponosi on odpowiedzialność (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2009 r., sygn. akt I UK 345/08).

Jeśli zdecyduje się Pan na zaskarżenia decyzji ZUS odmawiającej przyznanie Panu odsetek, to w postępowaniu przed sądem należy wykazać, że organ rentowy popełnił określone błędy skutkującego jego odpowiedzialnością za odsetki, w grę mogą wejść błędy w wykładni lub niewłaściwym zastosowaniu prawa oraz błędy w ustaleniach faktycznych, będące skutkiem naruszenia przepisów proceduralnych.

Napisał Pan, że ZUS nie przeprowadził dowodu z opinii biegłego neurologa i ortopedy. Tymczasem zgodnie z § 3 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z 14 grudnia 2004 r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy oddział ZUS w wyznaczonym terminie kieruje osobę, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie na badania przeprowadzone przez lekarza orzecznika, lekarza konsultanta, psychologa, na badania dodatkowe lub obserwację szpitalną.

Tym samym, jeśli rzeczywiście już na etapie postępowania przed ZUS-em konieczna była – dla prawidłowej oceny spornych w Pana sprawie okoliczności – opinia specjalisty z zakresu neurologii i ortopedii, to w mojej opinii są podstawy do uznania, iż organ nie wyjaśnił wszystkich okoliczności niezbędnych do wydania prawidłowej decyzji, a w konsekwencji że powinien on ponieść odpowiedzialność za odsetki.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) – link do formularza z indywidualną pomocą prawną »